Đứa con của làng nghề
Sinh ra và lớn lên ở làng nghề tranh đồng Đồng Xâm, lại có cha cũng theo nghiệp làm tranh đồng, nên từ bé, anh Lê Văn Ổn đã sớm học được nghề truyền thống của quê hương. Tuy nhiên, khi lớn lên, anh đã không theo nghề làm tranh mà rẽ sang làm nghề kính thuốc.
Năm 2013, khi nghe tin Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua đời, anh Ổn đau đáu trong lòng muốn làm một bức chân dung về Đại tướng để tỏ lòng thành kính. Sau nhiều đêm nằm đắn đo, suy nghĩ, cuối cùng anh Ổn quyết định sẽ tạc chân dung Đại tướng bằng những lá đồng. Đó cũng là cái duyên đã đưa anh Ổn trở lại nối nghiệp làm tranh đồng của ông, cha.
Nhớ lại kỷ niệm những ngày đầu đến với nghề, anh Ổn kể: "Sau quyết định làm tranh chân dung Đại tướng, tôi phải nhờ đến sự giúp đỡ của một người bạn và đứa cháu ruột. 3 người, ngày, đêm làm tranh để kịp mang lên viếng Đại tướng tại nhà riêng số 30 Hoàng Diệu (Hà Nội). Cũng từ sau lần đó, mọi người biết và đến đặt tranh tôi làm nhiều hơn. Tôi quyết định bỏ nghề kính thuốc, chuyển sang chuyên tâm làm tranh đồng".
"Thổi hồn" vào những bức tranh
Là một người đến với nghề làm tranh đồng muộn, song anh Ổn được xem là người đầu tiên cải tiến, mang lại sức sống mới cho dòng tranh này. Thay vì phun sơn đen nền của những bức tranh, anh đã mày mò, áp dụng kỹ thuật mới, tạo nền trắng cho dòng tranh truyền thống. Chính vì vậy, các sản phẩm tranh được anh chế tác ra luôn cho màu sắc tươi sáng, bắt mắt, ánh đồng lấp lánh; khác hẳn với màu trầm, tối của tranh làm theo cách làm truyền thống.
Không chỉ sáng tạo ra kỹ thuật mới, anh Ổn còn là người đầu tiên chế tác ra loại tranh chân dung bằng chất liệu đồng lá. Ngoài tác phẩm chân dung Đại tướng Võ Nguyên Giáp, những bức tranh chân dung huấn luyện viên Park-hang Seo của anh làm ra gần đây cũng được mọi người rất yêu thích.
Anh Ổn cho biết, tranh do anh làm ra đặc biệt ở chỗ, thay vì sơn đen, anh dùng rơm, rạ để đốt lấy khói hun cho lá đồng chuyển màu. Sau đó sẽ kết hợp với kỹ thuật tạo vết xước trên bề mặt các lớp đồng và nền để lá đồng phát ra màu sáng tự nhiên.
"Tôi vất vả lắm mới nghiên cứu được ra kỹ thuật này. Mới đầu hun đen, tâm đồng không bám, lau nhẹ là bay hết màu" - anh Ổn nói.
Không nản lòng trước thất bại, anh Ổn đã tìm đến để hỏi các nghệ nhân làm tranh đồng lâu năm của làng nghề. Sau năm lần bị từ chối, cuối cùng bằng thái độ cầu thị, sự đam mê và tâm huyết với tranh đồng, anh đã thuyết phục được các nghệ nhân chỉ dạy cho mình.
Theo anh Ổn, kỹ thuật tạo nền trắng cho tranh đồng rất khó và mất nhiều công hơn so với làm nền đen truyền thống. Nếu không nắm chắc về kỹ thuật và nghệ thuật thì không thể làm được bức tranh đạt chất lượng.
Được biết, ngoài đặt tranh phong cảnh, mọi người còn đặt anh làm tranh chân dung của chính họ.
Bên cạnh đó, nhận thấy đây là một hướng phát triển mới cho làng nghề, nhiều người làm nghề đã học theo cách làm mới của anh. Bản thân anh Ổn cũng không ngại ngần truyền dạy kỹ thuật do anh sáng tạo ra cho những ai có đam mê và tình yêu với nghề.
