Từ tháng 7.2023 đến nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có 3 mỏ cát thương mại đủ điều kiện đi vào khai thác, gồm mỏ cát thôn Vạn Xuân 2, xã Hành Thiện, huyện Nghĩa Hành, mỏ cát thôn An Tráng, xã Nghĩa Thắng, huyện Tư Nghĩa và mỏ cát Tịnh An - Nghĩa Dũng, TP Quảng Ngãi.
Theo thông tin từ Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ngãi cho biết, đến thời điểm này, đã nhận thông báo giá bán của 5 chủ mỏ, điểm khai thác cát trên địa bàn. Cụ thể giá bán tại các mỏ (chưa tính thuế VAT) lần lượt tại Mộ Đức của Công ty Quốc Tiến là 181.818 đồng/m3 cát; tại mỏ ở huyện Nghĩa Hành của Công ty Vương Thắng là 313.636 đồng/m3; tại mỏ ở TP Quảng Ngãi của Công ty Khoáng sản Quảng Ngãi là 324.159 đồng/m3 cát; tại mỏ Nghĩa Thắng, huyện Tư Nghĩa của Công ty T&H Gia Lai là 326.623 đồng/m3 cát và tại thị xã Đức Phổ của Công ty Phú Mỹ Á là 345.455 đồng/m3.
Vào thời điểm trước năm 2020, giá cát ở Quảng Ngãi rất thấp, dao động từ 80.000 - 100.000 đồng/m3. Nguyên nhân giá cát ở thời điểm đó thấp là do hình thức cấp phép khai thác theo kiểu “xin – cho”, không thông qua đấu giá.
Tuy nhiên, hiện nay, các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có nhu cầu kinh doanh cát xây dựng, phải đầu tư hàng tỉ đồng đến hàng trăm tỉ đồng để đấu giá mới cạnh tranh giành quyền khai thác, sau khi trúng đấu giá còn phải chi trả nhiều chi phí khác, nên giá cát sau khi đến tay người tiêu dùng thì tăng phi mã.
Nguyễn Văn Thạch, một doanh nghiệp xây dựng ở xã Tịnh Hà, TP Quảng Ngãi cho biết, giá cát mua tại mỏ cát mỏ cát Tịnh An - Nghĩa Dũng, TP Quảng Ngãi là khoảng 360.000 đồng/m3. Tùy theo quãng đường vận chuyển mà giá cát sẽ tăng theo. Giá cát tăng, khiến nhiều công trình đội vốn, gây rất nhiều khó khăn cho người dân, doanh nghiệp xây dựng.
Phải thông qua đấu giá nên “sân chơi” của thị trường cát xây dựng không còn “béo bở” như trước. Từ đầu năm đến nay đã có 3 chủ mỏ cát dù đã trúng đấu giá quyền khai thác nhưng sau khi khảo sát thấy không hiệu quả, các doanh nghiệp này không thực hiện các thủ tục tiếp theo, để trình cấp thẩm quyền cấp phép khai thác mà “bỏ của chạy lấy người”.
Một trong những nguyên nhân quan trọng khiến giá cát ở Quảng Ngãi tăng chưa từng có là do có hàng loạt dự án lớn đang trong quá trình xây dựng nên cần 1 khối lượng cát rất lớn.
Bên cạnh đó, tỉnh Quảng Ngãi cũng đang quyết liệt chống khai thác cát tặc, nên lượng cát lậu giá rẻ ít có cơ hội “tuồng” ra thị trường.
Theo đó, vào ngày 18.8, trong cuộc họp bàn về các giải pháp ngăn chặn tình trạng khai thác cát lậu trên sông Trà Khúc, ông Đặng Văn Minh - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo, nếu chủ tịch UBND cấp huyện để xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép như trong thời gian qua sẽ bị Chủ tịch UBND tỉnh tạm đình chỉ công tác để làm rõ trách nhiệm. Tương tự, chủ tịch UBND cấp huyện có quyền tạm đình chỉ chức vụ chủ tịch UBND cấp xã nếu để cát tặc lộng hành.
Thực hiện chỉ đạo của ông Đặng Văn Minh, các huyện Sơn Tịnh, Tư Nghĩa và TP Quảng Ngãi đã thực hiện hàng loạt các giải pháp mạnh như dựng lều túc trực ở các điểm nóng về khai thác cát trái phép, lắp camera ở, công bố đường dây nóng… để xử lý cát tặc. Từ đó đến nay tình hình khai thác cát lậu đã giảm đáng kể.
