- Từ bệnh viện huyện trở lên đều có khoa ngoại, khoa chấn thương chỉnh hình, kỹ thuật thì ngày càng hiện đại, bệnh nhân tha hồ lựa chọn cách chữa nào tốt nhất, cô khỏi lo.
- Nhưng phải vừa với túi tiền bác ạ, chứ người quê em gãy cái tay mà chữa mất vài chục triệu thì tiền đâu. Đang tính cho đi bó lá ông lang cho vừa tiền nhưng lại sợ không khỏi mang tật cả đời. Theo bác gãy xương bó bột Tây y hay bó thuốc Đông y, cái nào tốt hơn.
- Chỉ có lương y mới là tốt nhất. Còn đông tây gì cũng có cái tốt cái dở.
- Bác cứ hay đùa, ai chả biết lương y phải như từ mẫu. Nhưng đây chỉ hỏi riêng về kỹ thuật điều trị gãy xương.
- Chị cô gãy tay tôi đâu dám đùa, rất chính xác là phải có thiện tâm của người thầy thuốc bất kể Đông y hay Tây y để chọn cách điều trị phù hợp nhất cho một người bệnh cụ thể, lại phải biết cách “Đông Tây y kết hợp” để chữa trị hiệu quả nhất.
Cần nhất là chẩn đoán chính xác trước khi chọn cách chữa. Các phương tiện chẩn đoán gãy xương của tây y có giá trị không gì thay thế được. Ngay cả khi nhìn rõ chỗ gãy biến dạng vẫn cần chụp X quang, mở rộng thêm chụp CT Scane (cắt lớp), chụp MRI (cộng hưởng từ) khi có nghi ngờ tổn thương phức tạp kèm theo như đứt dây chằng, thần kinh, mạch máu, đụng dập cơ, tụ máu lớn…
Tối thiểu khi hoàn cảnh thiếu thốn cũng phải chụp X quang để ít ra đánh giá được mức độ gãy trật và di lệch, mới có thể nắn bó đúng giải phẫu. Ngay cả khi bó thuốc, người thầy thuốc gia truyền cũng phải có kiến thức, biết đọc phim. Gặp phải ông nào, có bài thuốc hay đến đâu mà từ chối không đọc phim, nắn bó “mò” theo kinh nghiệm nên tránh xa vì nguy cơ bó hỏng kể cả liền được xương nhưng di chứng sai cứng khớp, lệch trục.
- Như vậy, kiểu gì cũng phải chụp X quang?
- Chính xác. Ở vùng xa, có thể đến chụp ở tuyến huyện, phòng khám tư nhân có máy chụp, miễn là phim chụp cho kết quả có thể đọc được.
Điều thứ hai, không kém quan trọng là gãy kín hay gãy hở, nói rõ hơn là chỉ gãy xương đơn thuần hay kèm theo các chấn thương vết thương khác. Nếu gặp ca gãy “nóng” (có kèm chấn thương khác) cũng nên đến bệnh viện để điều trị toàn diện, tránh những biến chứng về mạch máu, thần kinh hay đụng dập cơ.
- Nãy giờ chỉ thấy nói ưu điểm của y học hiện đại, còn bó lá, bó thuốc không tốt sao?
- Nói đầy đủ, các bài thuốc y học cổ truyền rất phong phú: Bó lá của đồng bào dân tộc, bó gà bó xôi theo dân gian “chó liền da gà liền xương”, bó thuốc Đông y gồm thuốc nấu, thuốc cao dán, thuốc bột, kèm thuốc uống… có đặc điểm là bài thuốc gia truyền giữ bí quyết không công bố thành phần và kỹ thuật. Hiệu quả tốt khi đúng cái kiểu gãy phù hợp với bài thuốc. Nguyên lý chung của bó thuốc là chống sưng nề, tiêu viêm, tăng lưu thông khí huyết để nuôi dưỡng và kích thích bồi đắp xương tại vết gãy, nghĩa là bó “nóng", có ưu thế hơn bó bột của Tây y dựa trên nguyên lý chỉ cốt cố định thật tốt về cơ học để xương tự liền.
Bó bột cũng bất lợi vì lâu hơn, mang bột nặng nề, gây ngứa ngáy khó chịu khi nóng nực, bất tiện cho sinh hoạt và chăm sóc người bệnh. Chính vì vậy, Tây y có xu hướng mổ kết hợp xương bằng đinh, kim, nẹp vít để chỉnh hình gãy xương hiệu quả chắc chắn hơn. Nhưng mổ xẻ lại đòi hỏi bệnh viện có bác sĩ chuyên khoa có tay nghề đảm bảo, các dụng cụ kết hợp xương giá thành cao do phải nhập ngoại, hàng của Mỹ, EU thì chất lượng tốt nhưng giá đắt, hàng Trung Quốc giá rẻ đáng kể nhưng đã gặp nhiều trường hợp bị cong đinh, gãy nẹp phải mổ thay cái khác.
- Vậy bác bảo trường hợp cụ thể của bà chị em thì chữa kiểu nào là tốt nhất?
- Trước hết, cố định đơn giản bằng phương tiện sẵn có, đi khám đúng tuyến bảo hiểm y tế để được chụp X quang. Căn cứ chẩn đoán hình ảnh kèm thêm dấu hiệu có sưng đau, chảy máu, tê liệt không để lựa chọn bó kiểu gì phù hợp với loại tổn thương và với túi tiền của nhà.
- Nhưng phải vừa với túi tiền bác ạ, chứ người quê em gãy cái tay mà chữa mất vài chục triệu thì tiền đâu. Đang tính cho đi bó lá ông lang cho vừa tiền nhưng lại sợ không khỏi mang tật cả đời. Theo bác gãy xương bó bột Tây y hay bó thuốc Đông y, cái nào tốt hơn.
- Chỉ có lương y mới là tốt nhất. Còn đông tây gì cũng có cái tốt cái dở.
- Bác cứ hay đùa, ai chả biết lương y phải như từ mẫu. Nhưng đây chỉ hỏi riêng về kỹ thuật điều trị gãy xương.
- Chị cô gãy tay tôi đâu dám đùa, rất chính xác là phải có thiện tâm của người thầy thuốc bất kể Đông y hay Tây y để chọn cách điều trị phù hợp nhất cho một người bệnh cụ thể, lại phải biết cách “Đông Tây y kết hợp” để chữa trị hiệu quả nhất.
Cần nhất là chẩn đoán chính xác trước khi chọn cách chữa. Các phương tiện chẩn đoán gãy xương của tây y có giá trị không gì thay thế được. Ngay cả khi nhìn rõ chỗ gãy biến dạng vẫn cần chụp X quang, mở rộng thêm chụp CT Scane (cắt lớp), chụp MRI (cộng hưởng từ) khi có nghi ngờ tổn thương phức tạp kèm theo như đứt dây chằng, thần kinh, mạch máu, đụng dập cơ, tụ máu lớn…
Tối thiểu khi hoàn cảnh thiếu thốn cũng phải chụp X quang để ít ra đánh giá được mức độ gãy trật và di lệch, mới có thể nắn bó đúng giải phẫu. Ngay cả khi bó thuốc, người thầy thuốc gia truyền cũng phải có kiến thức, biết đọc phim. Gặp phải ông nào, có bài thuốc hay đến đâu mà từ chối không đọc phim, nắn bó “mò” theo kinh nghiệm nên tránh xa vì nguy cơ bó hỏng kể cả liền được xương nhưng di chứng sai cứng khớp, lệch trục.
- Như vậy, kiểu gì cũng phải chụp X quang?
- Chính xác. Ở vùng xa, có thể đến chụp ở tuyến huyện, phòng khám tư nhân có máy chụp, miễn là phim chụp cho kết quả có thể đọc được.
Điều thứ hai, không kém quan trọng là gãy kín hay gãy hở, nói rõ hơn là chỉ gãy xương đơn thuần hay kèm theo các chấn thương vết thương khác. Nếu gặp ca gãy “nóng” (có kèm chấn thương khác) cũng nên đến bệnh viện để điều trị toàn diện, tránh những biến chứng về mạch máu, thần kinh hay đụng dập cơ.
- Nãy giờ chỉ thấy nói ưu điểm của y học hiện đại, còn bó lá, bó thuốc không tốt sao?
- Nói đầy đủ, các bài thuốc y học cổ truyền rất phong phú: Bó lá của đồng bào dân tộc, bó gà bó xôi theo dân gian “chó liền da gà liền xương”, bó thuốc Đông y gồm thuốc nấu, thuốc cao dán, thuốc bột, kèm thuốc uống… có đặc điểm là bài thuốc gia truyền giữ bí quyết không công bố thành phần và kỹ thuật. Hiệu quả tốt khi đúng cái kiểu gãy phù hợp với bài thuốc. Nguyên lý chung của bó thuốc là chống sưng nề, tiêu viêm, tăng lưu thông khí huyết để nuôi dưỡng và kích thích bồi đắp xương tại vết gãy, nghĩa là bó “nóng", có ưu thế hơn bó bột của Tây y dựa trên nguyên lý chỉ cốt cố định thật tốt về cơ học để xương tự liền.
Bó bột cũng bất lợi vì lâu hơn, mang bột nặng nề, gây ngứa ngáy khó chịu khi nóng nực, bất tiện cho sinh hoạt và chăm sóc người bệnh. Chính vì vậy, Tây y có xu hướng mổ kết hợp xương bằng đinh, kim, nẹp vít để chỉnh hình gãy xương hiệu quả chắc chắn hơn. Nhưng mổ xẻ lại đòi hỏi bệnh viện có bác sĩ chuyên khoa có tay nghề đảm bảo, các dụng cụ kết hợp xương giá thành cao do phải nhập ngoại, hàng của Mỹ, EU thì chất lượng tốt nhưng giá đắt, hàng Trung Quốc giá rẻ đáng kể nhưng đã gặp nhiều trường hợp bị cong đinh, gãy nẹp phải mổ thay cái khác.
- Vậy bác bảo trường hợp cụ thể của bà chị em thì chữa kiểu nào là tốt nhất?
- Trước hết, cố định đơn giản bằng phương tiện sẵn có, đi khám đúng tuyến bảo hiểm y tế để được chụp X quang. Căn cứ chẩn đoán hình ảnh kèm thêm dấu hiệu có sưng đau, chảy máu, tê liệt không để lựa chọn bó kiểu gì phù hợp với loại tổn thương và với túi tiền của nhà.
