Tuy xuất khẩu nhiều nhưng lợi nhuận không cao, làm thu nhập của bà con trồng lúa kém hơn bà con canh tác các loại cây trồng khác và từ đó có rất nhiều ý kiến là nên thu hẹp diện tích trồng lúa để chuyển qua cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn. Tuy nhiên, trên thực tế không thể thực hiện một cách dễ dàng, bởi muốn chuyển đổi cây trồng, vật nuôi đòi hỏi phải có các điều kiện gần như bắt buộc như: Phải phù hợp với sinh lý và sinh thái của cây trồng đó, đặc biệt là những vùng ngập nước; Phải có thị trường ổn định với sản phẩm thu được. Đã có những giai đoạn bà con nông dân trồng bắp, trồng đậu tương... nhưng không cạnh tranh được với giá nhập khẩu và cũng quay lại trồng lúa. Chính vì vậy, vấn đề đặt ra là bà con mình phải trồng lúa như thế nào để có lợi nhuận cao hơn trong điều kiện khí hậu ngày càng biến đổi bất thường và gay gắt? Điều đầu tiên đòi hỏi nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp có trách nhiệm chung tay giúp sức với bà con nông dân trồng lúa.
Chương trình canh tác lúa thông minh là một trong những giải pháp chung tay với nông dân, giúp nông dân biết áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới, phối hợp với sáng kiến của bà con nông dân để vừa ứng phó với biến đổi khí hậu vừa tiết kiệm vật tư, lao động để có năng suất, lợi nhuận cao hơn. Chương trình này có 2 nội dung chính là:
1/Vận dụng quy luật tự nhiên kết hợp với tiến bộ kỹ thuật để cây lúa có năng suất cao.
2/Tránh né những bất lợi do biến đổi khí hậu mang lại, đồng thời kết hợp kỹ thuật mới để hạn chế tác hại của biến đổi khí hậu.
Kết quả của chương trình trong năm 2016 ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long so với đối chứng lợi nhuận tăng hơn 3,5 triệu đồng/ha. Nếu vụ hè thu vừa qua cả vùng thực hiện chương trình này thì tiết kiệm được hơn 100 ngàn tấn giống và gần 120 ngàn tấn phân Ure/vụ. Và quan trọng là khi tham gia chương trình này, tỷ lệ lợi nhuận của bà con thu được 55,43%, cao hơn nhiều so với 30% mục tiêu được đặt ra.
