Khuyến khích giảm thiểu phụ tải vào giờ cao điểm
Việc áp dụng giá điện hai thành phần (theo công suất và điện năng tiêu thụ) được đánh giá là mang lại nhiều lợi ích cho nhà đầu tư, cũng như người tiêu dùng điện. Vì vậy, Bộ Công Thương đã giao EVN nghiên cứu giá điện hai thành phần để tiến tới thay thế cho giá điện một thành phần đang thực hiện.
Trao đổi với Lao Động, ông Trần Việt Hòa - Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) cho biết, hầu hết các nước trong khu vực và trên thế giới đều áp dụng giá điện hai thành phần. Việc áp dụng thêm thành phần giá công suất (đồng/kW hoặc đồng/kVA) mục tiêu là làm cho khách hàng phải luôn quan tâm đến chế độ sử dụng điện của mình để giảm hóa đơn tiền điện mà họ phải trả.
Điều đó giúp ngành điện giảm được Pmax (công suất mang tải cực đại của hệ thống điện), tăng khả năng huy động các nguồn phát nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị ngành điện của khách hàng thông qua chỉ số Tmax (thời gian sử dụng công suất cực đại).
Ông Trần Việt Hòa cho biết, việc áp dụng giá điện hai thành phần sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên: ngành điện - bên cung ứng điện và người tiêu dùng - các khách hàng tiêu thụ điện.
Ông lấy ví dụ khách hàng A có tổng điện năng tiêu thụ 2,7MWh, khách hàng B tổng tiêu thụ 7,5MWh, cả hai khách hàng cùng có mức giá bán bình quân 1.364 đồng/kWh và sử dụng Pmax = 2MW.
Tuy nhiên, khách hàng B có tổng thời gian sử dụng lớn hơn, hệ số phụ tải cao hơn và kết quả giá bình quân sử dụng điện của khách hàng B thấp hơn khách hàng A (giá bình quân của khách hàng B là 1.079 đồng/kWh, còn khách hàng A là 2.161 đồng/kWh. Sự khác nhau đó đến khác biệt do tính chất (hành vi) và đặc điểm sử dụng điện.
Từ ví dụ trên, ông Hòa cho biết, việc bổ sung thêm thành phần giá công suất (đồng/kW cao nhất mỗi tháng hoặc chu kỳ) áp dụng cho những khách hàng lớn, khuyến khích giảm thiểu phụ tải vào giờ cao điểm và có thể giảm nhu cầu đầu tư của ngành điện để phục vụ công suất nguồn và lưới vào thời kỳ cao điểm của hệ thống.
Sẽ làm thay đổi hành vi cơ bản về tính chất sử dụng điện
Về điều kiện, lộ trình áp dụng, theo ông Hòa, giá bán điện 2 thành phần với nhiều ưu thế vượt trội với mục tiêu tính đúng tính đủ chi phí mà người tiêu dùng điện gây ra cho hệ thống.
Tuy nhiên, để áp dụng cơ chế giá này đòi hỏi hệ thống đo đếm được 2 thành phần điện năng (kWh) và công suất (Pmax/Imax). Như vậy, việc áp dụng và triển khai hệ thống giá bán cần phải đảm bảo sự sẵn sàng của hạ tầng điện lực như công tơ đo đếm và truyền dữ liệu.
Hiện nay, các tổng công ty điện lực đã triển khai áp dụng công tơ điện tử có khả năng đo công suất và điện năng đối với hầu hết các khách hàng sử dụng điện cho mục đích sản xuất, kinh doanh (những khách hàng thuộc đối tượng áp dụng giá điện theo thời gian sử dụng điện trong ngày - TOU).
Về hạ tầng ngành điện (công nghệ thông tin, hệ thống đo đếm) đã sẵn sàng cho phép việc áp dụng biểu giá 2 thành phần.
Tuy nhiên, việc áp dụng biểu giá này sẽ làm thay đổi hành vi cơ bản về tính chất sử dụng điện, tác động trực tiếp đến chế độ sử dụng điện của khách hàng, hóa đơn tiền điện và cả hệ thống điện.
Do đó, cần phải có lộ trình thử nghiệm trên giấy, công tác tuyên truyền để khách hàng hiểu rõ áp dụng và giai đoạn thí điểm thật, nhằm tổng kết, đánh giá ưu nhược điểm, rút ra bài học của cơ chế mới trước khi áp dụng cơ chế, chính sách mới rộng rãi vào cuộc sống.
Việc áp dụng thí điểm cơ chế giá bán điện hai thành phần, bước đầu chỉ mang tính chất tính toán, nghiên cứu ứng dụng và không ảnh hưởng tới tiền điện của khách hàng sử dụng điện (do khách hàng tiếp tục trả tiền điện theo biểu giá điện hiện hành).
Do áp dụng thí điểm thông qua dữ liệu đo đếm từ công tơ điện nên sẽ chưa có tác động điều chỉnh được hành vi sử dụng điện trực tiếp tới khách hàng để sử dụng điện tiết kiệm và đem lại hiệu quả cho khách hàng.
Tuy nhiên, lãnh đạo Cục Điều tiết điện lực cho rằng "đây là bước thí điểm cần thiết để đánh giá, tính toán được khoản tiền điện chênh lệch giữa biểu giá điện hiện hành và biểu giá điện hai thành phần nhằm giúp cơ quan quản lý xây dựng cơ chế giá điện hai thành phần khi áp dụng phù hợp với thực tế".
