“Lợn nuôi tiến sĩ”
Cách đây khoảng hơn 40 năm, thầy giáo Văn Như Cương (SN 1937) bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ ở Nga (Liên Xô cũ - 1971); trở về dạy học ở Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. Ngày đó, do kinh tế còn khó khăn, để vượt qua cái “sĩ” của mình không phải dễ, nhưng thầy Cương không nề hà tìm cách tự cứu lấy mình bằng cách nuôi lợn kiếm tiền.
Cả 5 nhân khẩu trong nhà sống trong một phòng tập thể chỉ rộng 11m2, gia đình thầy vẫn dành một góc nhỏ trong khu sinh hoạt chung của tập thể để nuôi hai chú lợn.
Mỗi lứa lợn, tính toán tiền lãi và tiền cám dư còn được 70 đồng, bằng đúng tiền lương của một tiến sĩ ngày đó. Nên thầy Cương hay nói vui với đồng nghiệp, nhà có 2 tiến sĩ, một là tôi và một là lợn.
Có giai thoại kể, khi bị lập biên bản, thầy cứ bắt người ta phải ghi lại câu chữ, rằng: “Các anh không được viết, tôi nuôi lợn làm ảnh hưởng tới môi trường, mà phải viết lợn nuôi tôi làm ảnh hưởng tới môi trường, thì tôi mới ký”.
Chuyện vui về bộ râu nổi tiếng
Nói về PGS Văn Như Cương không thể không nói tới bộ râu dài của ông. Bộ râu này của ông để từ những ngày còn học ở Liên Xô. Khi về nước ông vẫn để râu như thế.
Có lần ông kể một chuyện vui về bộ râu của mình: “Nhiều lần tôi đang lim dim ngủ, mẹ tôi bàn với vợ tôi là phải tìm cách làm xấu bộ râu của nó, để nó phải cạo đi. Còn trẻ ai lại để râu như thế, trông không hợp tí nào”.
Sau đó, ông đã tìm cách thuyết phục vợ: “Em ơi, anh để râu là rất có lợi. Giờ ai cũng biết chỉ có ông Cương ở trường sư phạm mới có bộ râu này. Anh đi ra đường mà làm việc gì khuất tất, sàm sỡ thì ai cũng biết”.
Và cuối cùng ông đã thuyết phục được cả mẹ và vợ.
Chuyện tình đẹp với cô học trò
Theo nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên - nguyên Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội, một người bạn vô cùng thân thiết của PGS Văn Như Cương, thì thầy Cương lưu tên vợ trong điện thoại khá đặc biệt.
Thầy đặt theo câu tiếng Anh “My Love” nhưng ghi theo giọng xứ Nghệ là “Mi lo về”, vừa tình cảm lại vừa thể hiện trách nhiệm mỗi khi vợ gọi.
Được biết, thầy Cương và vợ gặp nhau khi ông về trường nữ sinh Trưng Vương thực tập. Câu chuyện tình yêu đẹp dần nảy nở giữa cô học trò và thầy giáo nghèo quê Nghệ An.
Suốt những năm tháng thầy Văn Như Cương nằm trên giường bệnh luôn có bàn tay của cô giáo Đào Kim Oanh tận tình chăm sóc. Cả hai đã nắm tay nhau đi qua khó khăn suốt 56 năm qua, cho đến ngày thầy trở về đất mẹ.
