Mới đây, đề xuất cải tiến chữ viết tiếng Việt mà PGS-TS Bùi Hiền (nguyên Hiệu phó trường ĐHSP Ngoại ngữ Hà Nội) đưa ra trong hội thảo “Ngôn ngữ ở VN: Hội nhập và Phát triển” đã gây nhiều tranh cãi.
PGS Bùi Hiền đề xuất bỏ chữ Đ ra khỏi bảng chữ cái tiếng Việt hiện hành, bổ sung thêm một số chữ cái tiếng Latin như F, J, W, Z và thay đổi 11 chữ cái hiện có trong bảng chữ cái hiện hành. Ví dụ "Luật giáo dục" sẽ viết thành "luật záo zụk", "ngôn ngữ" là "qôn qữ", “ngoại ngữ” sẽ thành “quại qữ”.
Bày tỏ quan điểm về đề xuất này, nhà văn Nguyễn Một cho rằng, việc ký âm tiếng Việt bằng chữ Latin từ khi ra đời đến nay đã thay đổi nhiều lần.
Ví dụ cách ký âm đầu tiên được ghi nhận trong tự điển Việt - Bồ - La do tu sĩ Công giáo và nhà từ điển học Alexandre de Rhodes biên soạn sau 12 năm hoạt động ở Việt Nam.
Trong đó, ông đưa ra cách ký âm nhiều từ khác hôm nay, như tiếng "Trời" ông ký âm "Blời", "dối trá" ký âm là "dối blá"... Dần dần việc ký âm tiếng nói người Việt bằng chữ viết thay đổi theo thời gian và phổ biến như hiện nay.
“Tôi không tán đồng đề xuất của PGS Bùi Hiền vì hệ quả xấu rất lớn, nhưng cần tôn trọng những ý kiến khác biệt. Nếu muốn tranh luận thì cần đưa ra những luận cứ có tính khoa học và có văn hoá, thay vì mạt sát, adua ném đá” – nhà văn Nguyễn Một chia sẻ.
Đồng quan điểm trên, PGS –TS Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ trưởng Bộ GDĐT cũng cho rằng, dư luận không nên có những lời lẽ mạt sát, xúc phạm đến cá nhân, danh dự của nhà khoa học.
Theo đánh giá của PGS –TS Trần Xuân Nhĩ, đề xuất cải tiến chữ viết của PGS.TS Bùi Hiền có nhiều điểm không hợp lý và khó khả thi.
Vì hiện nay chữ quốc ngữ đã sử dụng từ rất lâu, tạo thành thói quen. Những bất hợp lý của nó cũng được nhiều người chấp nhận, trở thành chuẩn mực chính tả phổ thông... Nếu bây giờ thay đổi sẽ phải in lại sách vở, rồi cả sách giáo khoa, như vậy sẽ rất rắc rối và không có lợi.
Trước những phản ứng trái chiều từ dư luận và các nhà nghiên cứu, PGS-TS Bùi Hiền cho biết: "Về mặt mỹ học, nhìn chữ cải tiến so với chữ cũ thì dễ gây phản ứng khó chịu.
Tuy nhiên, nếu thử cho học sinh chưa biết chữ, chia 2 lớp học, một lớp cho học chữ cũ, một lớp cho học chữ cải tiến. Lớp học chữ cải tiến chắc chắn học rất nhanh. Người học sẽ không cần phải phân biệt “ch” với “tr”, hay “r” với “gi” và “d”… Đồng thời sẽ tiết kiệm được thời gian, công sức và tiền bạc, vì số ký tự khi soạn thảo văn bản sẽ ít đi, in ấn đỡ tốn tiền giấy mực.
