Nhận định này được đưa ra trong Hội nghị Tổng kết công tác năm 2017 và Triển khai nhiệm vụ năm 2018 của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam.
Dấu ấn HTX gắn với chuỗi giá trị
Trước bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng của nền kinh tế Việt Nam, nông nghiệp là một trong những ngành chịu tác động mạnh nhất. Điều này trở nên gay gắt hơn khi những cam kết về cắt giảm thuế suất của các hiệp định thương mại tự do (FTA) chính thức được áp dụng.
Để đón đầu hội nhập, nền nông nghiệp Việt Nam phải tạo ra bước đột phá để phát triển một cách bền vững, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu đa dạng về các sản phẩm nông nghiệp phục vụ cho sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu. Muốn vậy, nền nông nghiệp Việt Nam phải được xây dựng dựa trên nền tảng khoa học kỹ thuật cao nhằm phát huy hết những tiềm năng của từng vùng, từng địa phương để nâng cao sức mạnh ưu việt của chuỗi giá trị gia tăng. Trong đó HTX, đặc biệt là HTX kiểu mới là một mắt xích rất phù hợp và đóng vai trò nhân tố cơ bản.
Trong 2 năm qua, Việt Nam đã thí điểm xây dựng mô hình HTX kiểu mới gắn với phát triển chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ. Theo Liên minh HTX Việt Nam đã có 25 mô hình HTX trực tiếp do Liên minh HTX Việt Nam chỉ đạo, gần 700 mô hình do Liên minh HTX các tỉnh thành phố và HTX trực tiếp xây dựng. Hơn 50% trong tổng số các mô hình hoạt động có hiệu quả tốt, năng suất lao động của các thành viên hợp tác xã tăng từ 5 - 10%, giá bán sản phẩm tăng từ 20 - 25%, thu nhập của thành viên tăng 30%.
Trong 3 năm tới (2018 - 2020), mục tiêu của Liên minh HTX là sẽ xây dựng khoảng 250 - 300 mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị do Liên minh HTX Việt Nam trực tiếp chỉ đạo. Để thực hiện mục tiêu này, Liên minh HTX sẽ mời 150 doanh nghiệp cùng tham gia.
Muốn HTX phát triển tốt phải có doanh nghiệp “đỡ đầu”
Là doanh nhân thành công trong việc tư vấn đầu tư cho các thương hiệu sữa tươi sạch TH true MILK, rau sạch FVF, dược liệu sạch TH true Herbal, gỗ MDF..., bà Thái Hương, Phó Chủ tịch HĐQT, TGĐ Ngân hàng Bắc Á, nhà sáng lập và tư vấn đầu tư cho Tập đoàn TH đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng cho Hội nghị tổng kết.
Bà cho rằng: “Để làm nông nghiệp 4.0, HTX cần phát triển lên một tầm mới, đó là HTX công nghệ cao - tập trung sản xuất hàng hóa nông nghiệp có giá trị - với sự dẫn lối của doanh nghiệp. HTX như một mắt xích trong chuỗi giá trị sản phẩm do chính doanh nghiệp đưa ra kế hoạch sản xuất, quy chuẩn kỹ thuật cũng như yêu cầu về chất lượng sản phẩm. Tham gia HTX, người nông dân vẫn sở hữu ruộng đất và đóng góp vào chuỗi giá trị qua khâu sản xuất - tất nhiên trên cơ sở tuân thủ hướng dẫn từ doanh nghiệp”.
Theo bà Thái Hương, cần xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn với Hợp tác xã và Doanh nghiệp. Theo đó Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sẽ kết nối, thành lập HTX dựa theo đặt hàng của doanh nghiệp với bộ máy quản trị do doanh nghiệp chỉ định dưới sự kiểm soát của chính người nông dân. Bởi bằng kinh nghiệm hoạt động và năng lực ứng dụng khoa học công nghệ, doanh nghiệp hiểu rõ những quy trình sản xuất phù hợp cùng tiêu chuẩn chất lượng cụ thể với từng loại sản phẩm. Với sự “giúp sức” của doanh nghiệp, HTX không những vượt ra khỏi hạn chế về vị trí địa lý hành chính mà còn nâng cao trình độ nhận thức để góp phần xây dựng nền nông nghiệp công nghệ cao theo xu hướng văn minh nhất: Sản xuất hữu cơ.
Chỉ đạo tại Hội nghị Tổng kết, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết: “Nhiệm vụ của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam là thí điểm mô hình HTX sản xuất chuỗi giá trị ở các địa phương để tạo sức lan tỏa rộng lớn. Muốn HTX phát triển tốt phải có doanh nghiệp “đỡ đầu”, ngược lại doanh nghiệp muốn “cắm chân” tại địa bàn nông thôn thì phải có mạng lưới kinh tế tập thể. Và đây chính là mô hình mà ngân hàng TMCP Bắc Á đang tư vấn và Tập đoàn TH đang định hướng triển khai”.
3 bên “bắt tay” thành lập chuỗi HTX theo đơn đặt hàng
Trong khuôn khổ Hội nghị Tổng kết đã diễn ra Lễ ký Biên bản ghi nhớ giữa Ngân hàng TMCP Bắc Á-Tập đoàn TH với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam. Biên bản này ghi nhận sự cam kết ba bên trong việc đầu tư nguồn lực xây dựng mô hình hợp tác xã (HTX) mới gắn với chuỗi giá trị về thảo dược và rau, củ, quả hữu cơ; hướng dẫn kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm, xây dựng chỉ dẫn địa lý, xuất xứ hàng hóa, thương hiệu sản phẩm và tư vấn đầu tư, tài chính, hỗ trợ vay vốn cho các HTX.
Trong đó, Bắc Á bank - với sứ mệnh tư vấn đầu tư cho các doanh nghiệp phát triển bền vững - sẽ nghiên cứu và xây dựng các gói sản phẩm, dịch vụ ngân hàng chuyên biệt cho từng loại hình HTX để cung cấp một cách linh hoạt các ưu đãi về lãi suất và thủ tục, phương thức giải ngân, thanh toán...
“Thời gian tới, Bắc Á bank và Tập đoàn TH sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam thành lập chuỗi HTX theo đơn đặt hàng, tận dụng tối đa các lợi thế về khí hậu, đất đai, sản phẩm đặc trưng của từng địa phương, từng vùng miền như chăn nuôi bò sữa, trồng thảo dược, rau củ quả sạch hữu cơ để đáp ứng toàn diện thị trường trong nước và xuất khẩu theo con đường chính ngạch, góp phần tạo lợi thế cạnh tranh cho nền nông nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế” - bà Thái Hương chia sẻ.
