Chuyến đi này chúng tôi tới cao điểm 468, một trọng điểm ác liệt trong suốt 10 năm chống bành trướng Trung Quốc 1979-1989. Từ 28.4 đến 16.5.1984, quân Trung Quốc lần lượt chiếm đóng trái phép nhiều cao điểm trên lãnh thổ phía Bắc Việt Nam, buộc phía Việt Nam phải điều động các lực lượng tái chiếm. Ngày 12.7.1984, Sư đoàn 356 cùng các đơn vị đồng đội thực hiện chiến dịch MB84, ngay trong ngày đầu tiên đã có hơn 600 cán bộ, chiến sĩ hy sinh. Từ cao điểm 468 có thể nhìn thấy các cao điểm 772, 685, 1509, những địa danh được các cựu chiến binh Việt Nam gọi là đồi thịt băm, thung lũng gọi hồn, lò vôi thế kỷ, ngã ba cửa tử… nơi mỗi nắm đất, mỏm đá cũng đều thấm máu chiến sĩ ta, những người đã chấp nhận hy sinh để giành giật từng tấc giang sơn trong làn hỏa lực dày đặc vãi như trấu theo kiểu “nhà giàu không tiếc của” từ phía Trung Quốc. Màu xanh cây rừng đã che phủ lên các cao điểm, nhưng lịch sử vẫn hiển hiện nguyên vẹn trong tâm trí những người đang còn sống.
Lên cao điểm 468 bây giờ đã có thể đi bằng xe con trên con đường bêtông hẹp hoàn thành cách đây chưa lâu. Theo lời kể của các cựu chiến binh, con đường mới đi qua đập tràn vượt suối này đã thay thế con đường cũ đất đồi dốc hẹp, trơn trượt. Tại cao điểm 468, các cựu chiến binh Sư đoàn 356 đã tự nguyện quyên góp xây dựng lên một đài hương tưởng niệm nhỏ bé để tưởng nhớ những đồng đội ngã xuống xung quanh (kiến lập và xây dựng từ ngày 1.9.2013 đến 30.12.2013). Bao quanh nền móng đài hương của Sư đoàn 356, nhà tưởng niệm tri ân các anh hùng liệt sĩ của cả mặt trận Vị Xuyên - Hà Giang đang được tiếp tục xây dựng, với quy mô bề thế, khang trang hơn. Công trình do Ban liên lạc Hội Bạn chiến đấu mặt trận Vị Xuyên - Hà Giang làm chủ đầu tư, với tổng dự toán khoảng 10 tỉ đồng, bằng nguồn vốn xã hội hóa.
_fujc.jpeg) |
Tượng đài ở nghĩa trang Vị Xuyên được dựng theo ý tưởng 3 khẩu súng chụm vào nhau vươn nòng lên trời xanh. Được biết hiện đã có kế hoạch tôn tạo, tu bổ nghĩa trang liệt sĩ Vị Xuyên thành nghĩa trang cấp quốc gia và xây dựng tại đây cụm tượng đài chiến thắng. |
_pgna.jpeg) |
PGS Nguyễn Tá Nhí (Viện Hán Nôm) bên đài hương của Sư 356 tại cao điểm 468. Ông cho biết, đài hương này có 3 chữ “Kính như tại” có nghĩa rằng, đến đây nếu cung kính thì sẽ thấy các linh hồn liệt sĩ như đang tồn tại xung quanh. Bên dưới có chữ “Phúc” nghĩa là khách viếng thăm sẽ được hưởng phúc lành của các anh hùng liệt sĩ. |
_tpyx.jpeg) |
Phù điêu bằng đá trên ban thờ các liệt sĩ mặt trận Vị Xuyên, do các bạn chiến đấu còn sống lập. |
_rpxa.jpeg) |
Cây cầu treo lát gỗ cũ kỹ cách đây ít năm vẫn là cửa ngõ vào cao điểm 468. Hiện đã có một con đập tràn được xây dựng bên cạnh, đủ lối để xe qua. |
_vcvp.jpeg) |
Quân nhân, cựu chiến binh, thân nhân các gia đình thương binh, liệt sĩ đến thắp nhang tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ tại nghĩa trang Vị Xuyên. Được biết trong toàn chiến dịch, tại mặt trận Vị Xuyên - Hà Giang giai đoạn 1979-1989, hơn 4.000 cán bộ chiến sĩ hy sinh, hơn 9.000 cán bộ chiến sĩ bị thương. Hiện vẫn còn 2.000 liệt sĩ đang nằm lại chiến trường. |
_mqcj.jpeg) |
Nghiêng mình trước các anh hùng liệt sĩ tại nghĩa trang liệt sĩ Vị Xuyên. |
_kaue.jpeg) |
Người dân sống xung quanh cao điểm 468 còn nghèo. Trẻ con thì tranh thủ chăn thả gia súc, gia cầm trong dịp nghỉ hè, người lớn làm nương, làm rẫy hoặc về đài tưởng niệm bán sản vật miền rừng. Người phụ nữ dân tộc Dao lớn tuổi nhất trong nhóm này sinh năm 1977, nhà cách khu tưởng niệm chừng 20 phút đi bộ. Cô nói rằng những năm chiến tranh biên giới, cô còn nhỏ quá nên không nhớ được điều gì thực sự rõ ràng. |
