Đây là nhận định của ông Nguyễn Vinh Quang (ảnh) - Phó Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc, nguyên Vụ trưởng Vụ Trung Quốc - Đông Bắc Á, Ban Đối ngoại Trung ương - trong cuộc trả lời phỏng vấn với Báo Lao Động trước chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Phu nhân từ ngày 12 - 13.12.2023.
Xin ông đánh giá chung về quan hệ Việt Nam - Trung Quốc hiện nay. Những điểm sáng nhất trong quan hệ song phương hiện nay là gì?
- So với những năm gần đây, hiện nay là thời điểm quan hệ Việt Nam - Trung Quốc đang phát triển rất thuận lợi. Suốt 3 năm đại dịch, hai bên không thể tiến hành giao lưu trực tiếp, nhiều vấn đề trong quan hệ không được giải quyết. Đặc biệt là những trở ngại trong giao lưu kinh tế thương mại. Chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được tiến hành ngay sau khi Đại hội lần thứ XX của Đảng Cộng sản Trung Quốc vừa kết thúc là hết sức thành công và có ý nghĩa lịch sử trong quan hệ hai nước.
Một năm qua kể từ sau chuyến thăm đó, quan hệ hai nước như có làn gió mới. Nổi bật nhất là quan hệ chính trị. Trong vòng chưa đầy một năm, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch nước, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng và nhiều nhà lãnh đạo cấp cao khác của Việt Nam đã sang thăm, làm việc và dự các hoạt động song phương và đa phương tại Trung Quốc. Tình hình đang phát triển theo chiều hướng đi lên rất thuận lợi.
Thêm vào đó, đầu năm nay Trung Quốc lại bắt đầu mở cửa sau đại dịch, mọi hoạt động giao lưu từng bước được khôi phục khá nhanh chóng, hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư tăng rõ rệt. Các cơ chế đàm phán song phương khôi phục trở lại.
Có thể nói đây là thời điểm quan hệ phát triển thuận lợi nhất kể từ những năm gần đây.
Thưa ông, chuyến thăm Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào thời điểm này có ý nghĩa như thế nào, ông kỳ vọng gì vào chuyến thăm lần này?
- Chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Phu nhân lần này khá đặc biệt.
Thứ nhất, đây là chuyến thăm Việt Nam lần thứ 3 của ông Tập Cận Bình với danh nghĩa Tổng Bí thư, Chủ tịch nước. Sự kiện như vậy diễn ra lần đầu tiên kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ đến nay.
Thứ hai, về mặt ngoại giao, chuyến thăm này đáp lại chuyến thăm hết sức thành công và có ý nghĩa lịch sử của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng năm ngoái.
Thứ ba, như trên đã đề cập, chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ hai nước đang trên đà phát triển thuận lợi. Bởi vậy tôi hy vọng rằng, đây là dịp hiếm có để các nhà lãnh đạo hai Đảng, hai nước đạt được những nhận thức chung mới, đặc biệt là các biện pháp cụ thể kết nối chiến lược phát triển của cả hai nước Việt Nam và Trung Quốc.
Ông đánh giá như thế nào về tiềm năng hợp tác giữa hai nước trong thời gian tới?
- Tiềm năng hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc là rất lớn. Chúng ta có rất nhiều lợi thế chưa khai thác hết.
Trước hết, hai Đảng, hai nước có nhiều điểm đồng, nhu cầu giao lưu trao đổi kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau trong tiến trình xây dựng và phát triển đất nước lúc nào cũng cần thiết.
Mặt khác, vị trí địa lý của hai nước hết sức thuận lợi cho giao lưu, hợp tác về kinh tế, thương mại. Những năm qua, Việt Nam rất thành công trong phát triển kinh tế như là một điểm sáng của khu vực. Việt Nam lại giữ vị trí cầu nối giữa Trung Quốc và ASEAN. Thực tiễn phát triển thành công của Việt Nam và vai trò quan trọng của Việt Nam trong ASEAN được phía Trung Quốc hết sức coi trọng. Văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ là những lĩnh vực hợp tác truyền thống giữa hai nước, trong bối cảnh mới chắc chắn sẽ được phát huy mạnh mẽ hơn.
Điều quan trọng nhất là lãnh đạo cấp cao hai nước đã đạt được những nhận thức chung quan trọng, định hướng và chỉ đạo tầm cao chiến lược đối với sự phát triển ổn định, lành mạnh của quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc trong thời đại mới.
Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình, tôi tin rằng quan hệ hợp tác giữa hai nước trong thời gian tới sẽ nhộn nhịp hơn, hiệu quả hơn, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp tích cực cho hòa bình, hợp tác và phát triển khu vực và trên thế giới.
