Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ từ ngày 19-21.11.2019, chiều 20.11, Bộ trưởng Mark Esper đã có bài phát biểu và giao lưu với hơn 200 sinh viên, giảng viên, nghiên cứu sinh Việt Nam tại Học viện Ngoại giao.
Chia sẻ về chuyến thăm 4 nước Châu Á gồm Hàn Quốc, Thái Lan, Phillipines và cuối cùng là Việt Nam nhân dịp dự Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) tại Thái Lan, một chủ đề xuyên suốt trong các cuộc gặp của ông với các đối tác là trong suốt nhiều thập kỷ qua, một trật tự dựa trên luật lệ quốc tế mà đã mang lại an ninh, thịnh vượng cho khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và việc cần thiết phải duy trì trật tự này trước những thách thức đang nổi lên.
Về quan hệ song phương, dẫn chứng câu chuyện Hai Bà Trưng, Bộ trưởng Esper bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với tinh thần tự cường bất khuất của dân tộc Việt Nam; khẳng định Mỹ coi trọng quan hệ Đối tác toàn diện với Việt Nam; nhấn mạnh Mỹ mong muốn một nước Việt Nam vững mạnh, độc lập, thịnh vượng, đóng vai trò ngày càng quan trọng tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Bộ trưởng Esper đánh giá cao những bước phát triển mạnh mẽ trong quan hệ trên tất cả các lĩnh vực kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ đến nay.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh hợp tác quốc phòng hai nước tiếp tục là điểm sáng trong quan hệ song phương; cam kết sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển thực chất và hiệu quả hơn trong thời gian tới; đặc biệt là trên các lĩnh vực an ninh hàng hải, gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa
Hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh sẽ tiếp tục là trọng tâm, nền tảng của hợp tác quốc phòng song phương, với việc Mỹ nỗ lực hỗ trợ Việt Nam tẩy độc dioxin tại các điểm nóng, rà phá bom mìn.
Bộ trưởng Esper đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc giúp đỡ Mỹ tìm kiếm quân nhân mất tích trong chiến tranh thời gian qua; và khẳng định Mỹ cam kết hỗ trợ Việt Nam tìm kiếm bộ đội Việt Nam hi sinh trong chiến tranh.
Về các vấn đề quốc tế và khu vực, Bộ trưởng Esper khẳng định sự ủng hộ lâu dài của Mỹ đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở; đồng thời, nhấn mạnh cam kết của Mỹ nhằm duy trì trật tự dựa trên luật lệ, thúc đẩy hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại khu vực quan trọng này, trong đó có việc ủng hộ quyền khai thác tài nguyên của các quốc gia trong vùng đặc quyền kinh tế của mình.
Về vấn đề Biển Đông, Bộ trưởng Esper tái khẳng định ủng hộ việc giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Đánh giá cao vai trò ngày càng tăng của Việt Nam với việc đảm nhận Chủ tịch ASEAN 2020, Bộ trưởng Esper khẳng định Mỹ sẽ phối hợp chặt chẽ với Việt Nam hoàn thành tốt nhiệm vụ quan trọng này; tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm và đoàn kết của ASEAN, cũng như thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN - Mỹ.
