Tối 18.2, Sở Văn hóa và Thể thao TP.Hải Phòng thông tin, Sở vừa có tờ trình gửi UBND TP.Hải Phòng đề nghị cấp phép khai quật khẩn cấp 13 cọc gỗ mới phát hiện nghi liên quan đến trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 1288, tại xã Lại Xuân (Thủy Nguyên, Hải Phòng).
Cụ thể, theo báo cáo của UBND huyện Thủy Nguyên, ngày 9.2, gia đình ông Đào Văn Đến (thôn 11, xã Lại Xuân, huyện Thủy Nguyên) phát hiện 13 cọc gỗ dưới đáy ao sau khi bơm nước để thu hoạch cá.
Khu vực phát hiện cọc gỗ nằm ở ngã ba sông Kinh Thầy, sông Đá Vách và sông Đá Bạc và đang là ao nuôi cá của gia đình ông Đào Văn Đến.
Ngày 12.2, các chuyên gia, nhà nghiên cứu thuộc Viện Khảo cổ học Việt Nam tổ chức khảo sát khu vực và bước đầu nhận định, các cọc gỗ này có ý nghĩa rất lớn trong việc nghiên cứu chiến trận Bạch Đằng năm 1288 tại Hải Phòng.
Hiện, khu vực phát hiện cọc gỗ nằm ở ngã ba sông Kinh Thầy, sông Đá Vách và sông Đá Bạc. Khu vực này cũng là ao nuôi cá của gia đình ông Đào Văn Đến. Một số cọc có dấu hiệu bị hủy hoại như: các đầu cọc bị chặt bằng, một số cọc nằm trong bờ kè đá.
Đặc biệt, gia đình ông Đến đang hút bùn, cải tạo mặt đáy để nuôi cá, nếu không kịp thời tổ chức khai quật khẩn cấp thì những di tích cọc gỗ trên sẽ bị hủy hoại và không thể nghiên cứu đánh giá tổng thể trận chiến trên sông Bạch Đằng.
Cũng theo đại diện Sở Văn hóa Thể thao Hải Phòng, trong một vài ngày tới, sau khi có ý kiến chấp thuận cấp phép của UBND TP.Hải Phòng, Viện khảo cổ học Việt Nam phối hợp các cơ quan chức năng của TP.Hải Phòng và chính quyền địa phương sẽ tổ chức khai quật bãi cọc này.
Trước đó, như Lao Động đưa tin, tháng 11.2019, Viện Khảo cổ học Việt Nam phối hợp Bảo tàng Hải Phòng khai quật khảo cổ tại cánh đồng thôn Cao Quỳ, xã Liên Khê (Thủy Nguyên, Hải Phòng), phát hiện 27 cọc gỗ có niên đại từ năm 1270-1430 AD.
Trong quá trình khai quật bãi cọc cánh đồng Cao Quỳ, xã Liên Khê, Viện Khảo cổ học phối hợp Bảo tàng Hải Phòng tiếp tục khảo sát các di tích, các dòng sông cổ, các bến cổ thuộc xã Liên Khê.
Trong quá trình khảo sát được nhân dân địa phương cung cấp: Gia đình ông Nguyễn Công Từ, bà Nguyễn Thị Chế (thôn 3, làng Mai Động), cách đây khoảng 30 năm, trong quá trình canh tác trên cánh đồng Cao Quỳ (sát hố 1) thấy 10 cọc gỗ.
Tương tự, ông Trần Văn Do (thôn 7, làng Quỳ Khê) phát hiện 3 cọc gỗ tại cánh đồng thôn vào những năm 70, đường kính cọc từ 35-50cm. Ngoài ra, tại đầu Núi Chẹo và Hang Trê (thôn 7, làng Qùy Khê), người dân phát hiện 11 cọc gỗ…
Ngoài việc khảo sát hệ thống cọc gỗ tại cánh đồng Cao Quỳ và cánh đồng làng Quỳ Khê, Bảo tàng Hải Phòng và Viện Khảo cổ còn nghiên cứu các di tích đền Thụ Khê, chùa Mai Động, chùa Thiểm Khê được xếp hạng di tích quốc gia năm 1993, liên quan đến chiến thắng Bạch Đằng năm 1288.
Những di tích này còn ghi đậm dấu ấn vào 1288, Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn về đây khảo sát trận địa, tập luyện binh mã cho trận chiến chống quân Mông - Nguyên năm 1288.
Theo Bảo tàng Hải Phòng, kết quả khảo sát và khai quật khảo cổ tại xã Liên Khê cho thấy, các cọc phân bố theo chiều Đông - Tây, đường kính từ 26 - 46cm, trên các cọc có mộng ngoàm dùng để buộc dây kéo, các cọc phân bố không thẳng hàng và căn cứ vào kết quả giám định niên đại cho thấy, các cọc gỗ có thể được bố trí thành thế trận vào thế kỷ XIII.
Bước đầu, Viện Khảo cổ nhận định bãi cọc thuộc trận chiến Bạch Đằng lần 3 (năm 1288), để ngăn chặn quân Mông - Nguyên không đi vào khu vực sông Giá và khu vực chỉ huy của Trần Quốc Tuấn mà buộc quân Mông - Nguyên đi theo sông Đá Bạc vào sông Bạch Đằng và rơi vào trận địa cọc được bố trí sẵn của Trần Quốc Tuấn. Khi vào bãi cọc này, toàn bộ quân Mông - Nguyên bị nhấn chìm xuống lòng sông Bạch Đằng, chấm dứt hoàn toàn mộng xâm lăng của đế quốc Mông - Nguyên với quốc gia Đại Việt.
