Việc kiểm tra diễn ra trong bối cảnh nhiều hộ chiếm dụng đất rừng, xây nhà trái phép tại huyện Ia H'Drai để kinh doanh, buôn bán nông sản (mỳ lát).
Tại khu vực lối mở trạm kiểm soát Biên phòng Hồ Đá (Thôn 1, xã Ia Đal, huyện Ia H'Drai, Kon Tum) giáp ranh xã Nhang, huyện Đum Mia, tỉnh Ratanakiri (Campuchia), mỗi hộ kinh doanh, buôn bán một ngày từ 100- 120 tấn mỳ lát khô. Thu nhập bình quân sau thuế và cước phí vận chuyển về Cảng Quy Nhơn (Bình Định) thu nhập từ 7-10 triệu đồng/ ngày.
Chỉ với 6 tháng mùa khô, lợi nhuận thu về trên dưới 1,8 tỉ đồng. Nguồn lợi quá lớn từ việc thu mua nông sản và trung chuyển hàng lậu nên một số hộ bất chấp việc xử phạt, tháo dỡ.
Việc dính án tù của đại lý Lê Hồng Hà cùng vợ là Đồng Thị Thừa (trú 64/Bùi Thị Xuân, TP.Pleiku, Gia Lai) - đang chịu quản chế về tội "Buôn bán hàng cấm" - khiến thực trạng tranh mua, tranh bán nông sản diễn ra "náo động". Đã xuất hiện các đối tượng "xã hội đen" tại vùng biên khiến việc xử lý của chính quyền dằng dai, kéo dài, khó dứt điểm.
Bà Đồng Thị Thừa có hộ khẩu tại thôn 3, xã Ia Tô, huyện Ia Grai (Gia Lai), tuy vậy trung úy Lê Tài (nguyên Trưởng CA xã Ia Đal, huyện Ia H'Drai, nay đương nhiệm chức Đội trưởng đội Tham mưu tổng hợp, CA huyện Ia H'Drai) đã làm thủ tục cấp hộ khẩu sai quy định. Việc đó đã tiếp tay hộ đại lý này lập nhà trái phép tại vành đai biên giới xã Ia Đal (Kon Tum).
Tổng cộng có 14 hộ lập lán trại, xây nhà trái phép tại huyện Ia H'Drai, trong đó 9 hộ đã tổ chức tháo dỡ, 3 hộ đang chờ ý kiến của huyện để chấp hành, 2 hộ còn lại công khai chống đối là Lê Hồng Hà và hộ ông Phan Đình Hoàng (trú khu phố 2, TT. Ia Kha, huyện Ia Grai, Gia Lai).
Nghị định 34/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý người và phương tiện ra vào khu vực biên giới do Biên phòng kiểm soát. Thế nhưng, tại khu vực xã Ia Đal (huyện Ia H'Drai, Kon Tum), không hiểu lý do gì lực lượng Biên phòng tỉnh Kon Tum lại im lặng và bất lực một cách khó hiểu.
