Nàng thơ và sự mê hoặc của tự do

Với “Men lửa” là tập hợp chặng đường sáng tác thăng hoa mà bền bỉ trong 50 năm qua của người nữ sĩ tự do với tình yêu con người, yêu cuộc sống, yêu nhân loại tiến bộ. Còn “Hẹn với hoa hồng” lại là một cú đột phá gây ngạc nhiên của bà.

Điều bất ngờ là nữ sĩ Trần Thị Nương không hề biết ngoại ngữ. Nhưng nhờ cầu nối là các dịch giả, đại diện văn học trong nước và biên tập viên nước ngoài mà tập thơ song ngữ Anh - Việt “Hẹn với hoa hồng” (Appointment with roses) của bà đã được xuất bản bởi Ukiyoto và phát hành rộng rãi toàn cầu qua kênh của nhà xuất bản này và kênh phát hành của người khổng lồ Amazon, Banest & Noble của Mỹ,...

Bà biết ơn êkíp làm việc hiệu quả để tác phẩm của bà vượt qua biên giới, đến với nhiều bạn đọc ở các vùng xa xôi, mà bản thân bà chưa bao giờ đặt chân tới. Nữ sĩ bộc bạch, nếu có kiếp sau, nhất định bà vẫn làm thơ, và học giỏi tiếng Anh, để có thể kết nối, giao lưu với bạn văn trên toàn cầu. Bà hiểu rõ sự thiệt thòi của một nhà thơ trong thời đại toàn cầu hóa, mà lại không biết ngoại ngữ.

Qua tập thơ “Hẹn với hoa hồng” và “Men lửa” ta có thể thấy nữ sĩ Trần Thị Nương đã đi đến độ chín của thấu thị niềm vui - nỗi buồn, thiện - ác song hành, những mảnh chữ trăn trở ở chiều sâu thăm thẳm cuộc sống. Từng mắt chữ chiêm nghiệm, đau đáu nỗi đời được đẻ ra từ trách nhiệm của nhà thơ với nghề, với đam mê. Trong từng vần thơ, bà không nhằm bộc lộ nỗi đau, niềm thương riêng, mà là sự thấu cảm những gánh nặng đời sống xã hội, để rồi chấp nhận, để rồi yêu và chia sẻ tình yêu trong tự do vô tận. Bà chiêm nghiệm rằng người cầm bút cần hướng con người tới cái chân thiện mỹ, chân thiện nhẫn, góp phần làm cho cái thiện thắng cái ác... làm cho con người tốt đẹp lên. Chính vì thế, đọc từng vần thơ của bà, ta thấy mình trong đó, từng trải nghiệm quý giá, không phân biệt hay ghét bỏ, dù đó là nỗi đau nhân tình thế thái trước cái thật - giả lẫn lộn, giữa chiến tranh - hòa bình. Những vần thơ của bà giúp ta nhìn ra cái đẹp trong cuộc sống, trong đời thường, trong sự chuyển động mãnh liệt của thời cuộc và con người.

Không giống như nhiều người đã bước qua tuổi 60, thường khó thay đổi quan niệm và khư khư bảo vệ giá trị cũ, nữ sĩ Trần Thị Nương bộ lộ tư duy và tâm hồn trẻ trung của mình qua quan niệm: “Mỗi thời đại lại tôn vinh cái đẹp riêng, rất khác trước. Như cuộc sống, cái đẹp luôn đổi mới. Ví dụ xưa kia răng đen, khăn mỏ quạ đẹp, rồi qua đến thời áo dài đẹp, nay thì váy ngắn mới đẹp. Tôi tin cái đẹp được nâng lên, hoàn thiện hơn ở thời sau. Cái đẹp không đứng nguyên một chỗ!”

Đúng như vậy, đọc thơ bà, ta thấy tư tưởng phóng khoáng, trẻ trung, và niềm yêu đời bất tận. Đó là cánh thơ tự do, chắt lọc cảm xúc và ý nghĩa, đã chín sau những ngày xanh, đã cất cánh bay lên sau ngày lắng đọng.

“Đừng nghi ngờ gì nhau nữa anh ơi

Đỉnh núi đỉnh trời vòng cua tay áo

Một bên chúng mình

Một bên huyền ảo

Không thương nhau

Sao vượt nổi mây trời...

Năm tháng qua bao đỉnh cuộc đời

Gieo chữ nhân gian mọc từ khó nhọc

Mầm cây non tơ mọc từ hốc tối

Tình yêu thiêng liêng

Mọc giữa vực người...”

(Bài thơ “Đỉnh núi” - Trần Thị Nương)

Ta có thể để hồn mình phiêu lãng theo bà từ những vần thơ đượm thơm mây gió khí đất hương trời như thế. Hào sảng mà lãng mạn, nhẹ nhàng mà triết lý thâm sâu. Điểm hút đến thôi miên trong thơ Trần Thị Nương chính là chất keo mềm kết dính mạch câu, chữ. Người đọc cứ đọc miên man, bị chữ dẫn đi vào miền thơ ca đầy sinh sắc của các vùng miền văn hóa dân gian Việt Nam. Tính nữ quyến rũ trong thơ của bà, là ở những ẩn dụ tinh tế mà dịu dàng. Do đó, những nỗi đau mà tình yêu, tình đời ban tặng cũng ngấm thật sâu, những vẻ đẹp cuộc sống qua con mắt nhìn nhận của bà cũng neo thật lâu trong tâm trí bạn đọc. Thơ bà cũng còn gửi gắm những tư tưởng thật bình dị, dễ được lĩnh hội, mà cũng thật quyết liệt và tràn đầy hy vọng.

Bà bộc bạch: “Là một người cầm bút tôi luôn tự tin rằng, cuộc sống này thật đáng yêu. Tự do đã cho ta hạnh phúc, văn học đã chắp cánh cho tâm hồn con người luôn hướng tới những điều tốt đẹp, văn học làm cho con người xích lại gần nhau “gạn đục khơi trong” làm nên một cộng đồng, một xã hội tốt đẹp.”

“Hẹn với hoa hồng” như một đường dẫn con người đến với tình yêu nhân loại, yêu quê hương, yêu cuộc sống và phát hiện sức mạnh nội tâm của con người; cho người đọc thấy tình yêu của con người là động lực giúp ta vượt qua mọi gian nan, thách thức khủng khiếp nhất của số phận. Tình yêu con người sẽ giúp ta lương thiện, gắn bó, vượt qua cái tôi cá nhân, nới rộng trái tim, chung tay xây dựng cộng đồng phát triển.

Nói về cú đột phá bất ngờ này, nữ sĩ chia sẻ: “Qua tập thơ song ngữ Anh - Việt “Hẹn với hoa hồng”, tôi muốn gửi tới các bạn đọc toàn cầu một thông điệp Sống là Yêu, Yêu là Sống. Khát vọng của loài người là tìm về cái đẹp, thông qua cái đẹp để ta hướng thiện, ta có niềm tin vào con người, và niềm tin sẽ giúp con người trên trái đất xích lại gần nhau hơn, bảo tồn trái đất, gìn giữ hòa bình.”