Có hai nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Một là do người dân chưa có ý thức phân loại rác ngay từ trong nhà, thì khi ra “ngõ” không thể có được túi rác được phân loại rõ ràng cho công nhân vệ sinh thu gom. Thứ hai ngay cả công nhân thu gom, cũng không có đầy đủ phương tiện để phân chia từng loại rác trong vận chuyển cũng như tập trung, cho nên đành gom hết các loại vào một chỗ. Vậy thì, cho dù dân có phân loại rác từ trong nhà cũng vô ích mà thôi.
Muốn làm được việc phân loại rác từ mỗi hộ gia đình đến hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý rác, trước hết là thay đổi được nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường, không xả rác thải bừa bãi. Để thay đổi nhận thức, không chỉ tuyên truyền, mà phải xử lý bằng các quy định của pháp luật. Việt Nam có đầy đủ quy định xử phạt hành vi xả rác, xâm hại môi trường, nhưng chưa áp dụng quyết liệt vào đời sống, cho nên rác cứ đầy ngoài đường, rất xấu hổ.
Có "pháp" mà không "hành", nên người dân "nhờn" luật, chẳng ai sợ khi ném cả một bao rác xuống kênh rạch. Đó là lý do tại sao, không chỉ là rác ngập đường đầy phố, mà nhiều kênh rạch, ao hồ của các địa phương như Hà Nội, TPHCM đầy rác. Mới đây, dư luận lên tiếng bức xúc về đầm nước mặn Sa Huỳnh - Quảng Ngãi đặc quánh rác, ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Nguyên nhân của mọi nguyên nhân là không xử phạt thẳng tay các trường hợp vi phạm.
Chúng ta khen Singapore xanh sạch, không rác. Đúng rồi, vì quốc gia đó xử phạt hành vi xả rác rất nghiêm. Dân mình cũng vậy thôi, nếu xử phạt thật nặng như Singapore, đố ai dám xả rác bừa bãi.
Khi đã xây dựng được ý thức không xả rác trong cộng đồng, khi mà chính quyền xử phạt người vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường, thì mới nói đến chuyện phân loại rác. Bước này làm xong mới đi bước tiếp theo, nếu không thì chẳng bao giờ đạt được mục đích.
Nhưng ý thức và sự chấp hành của người dân chỉ một phần của sự thành công, phần còn lại thuộc về hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý rác. Dân phân loại thì đòi hỏi phương tiện thu gom phải có hệ thống phân loại, công nghệ xử lý cũng tương thích.
Người dân phân loại rác, áp dụng công nghệ hiện đại để xử lý rác, chắc chắn sẽ có sự chuyển biến tích cực. Đất nước sẽ sạch đẹp, giảm bớt ô nhiễm và khai thác các loại rác tái chế hiệu quả.
