“Be a Referee” - “Hãy trở thành trọng tài” là dòng chữ xuất hiện trên áo của các trọng tài UEFA điều hành trận đấu tại vòng bảng Champions League. Thông điệp này là một phần của chiến dịch nhằm khuyến khích và thu hút những người trẻ trên khắp châu Âu thử sức và đảm nhiệm công việc điều hành các trận đấu bóng đá.
Chiến dịch được phát động từ cuối tháng 8, cũng là đợt tuyển dụng trọng tài đầu tiên của Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA), với mục tiêu có thêm 40.000 trọng tài mới mỗi mùa giải. Tuy nhiên, điều này cũng cho thấy tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực trọng tài chất lượng cao tại châu Âu, đặc biệt là tại giải đấu cao nhất nước Anh.
Theo The Sun, chỉ tính riêng vòng đấu thứ 12 tại Premier League, có ít nhất 4 trọng tài phải làm việc gấp đôi những vòng đấu trước đó.
Theo sự sắp xếp của PGMOL (Ban điều hành các trận đấu chuyên nghiệp tại Anh), ông Paul Tierney là trọng tài VAR ở cuộc đối đầu giữa Wolves và Tottenham vào tối 11.11 (giờ Việt Nam). Chỉ một ngày sau đó, vị vua áo đen này tiếp tục điều hành trận đấu giữa Liverpool và Brentford.
Tương tự, trọng tài John Brooks điều hành phòng VAR trong trận đấu giữa Bournemouth và Newcastle vào rạng sáng 12.11. Chưa đầy 24 giờ sau, trọng tài người Anh tiếp tục cầm còi trong màn tiếp đón Sheffield United trên sân nhà của Brighton. Trọng tài Chris Kavanagh, người đồng nghiệp với John Brooks ở cả hai cuộc đối đầu trên cũng chịu cảnh tăng ca tương tự.
Thậm chí, trọng tài Michael Salisbury, người vừa bắt đầu sự nghiệp cầm còi tại hạng đấu cao nhất nước Anh từ năm 2022, cũng phải điều hành hai trận đấu liên tiếp trong chưa đầy 24 giờ. Ông Salisbury làm trọng tài VAR ở cuộc đối đầu giữa Arsenal và Burnley diễn ra vào tối 11.11 rồi tiếp tục cầm còi ở trận đấu giữa West Ham và Nottingham Forest tối 12.11.
Thực tế này phần nào cho thấy sự khắc nghiệt của nghề trọng tài, công việc được coi là khó khăn nhất trong bóng đá. Không chỉ đòi hỏi thể lực và trí lực, các trọng tài còn phải duy trì sự tập trung cao độ xuyên suốt mọi tình huống bóng trên sân. Sức nặng của mỗi tiếng còi được cất lên, mỗi quyết định được đưa ra đều có thể thay đổi cục diện và kết quả của trận đấu.
Điển hình là tình huống Luis Diaz bị từ chối bàn thắng vì việt vị trong trận đấu với Tottenham. Hai thành viên trong tổ VAR dẫn đến kết quả sai lầm đó là Darren England và Dan Cook đã mất việc. Cả hai được cho là đã chủ quan, không kiểm tra lại thông tin giữa tổ VAR và trọng tài chính Simon Hooper.
Chưa dừng lại ở đó, sai sót trong trận đấu này cũng khiến ông Howard Webb, người đứng đầu Ban trọng tài Premier League chịu sức ép phải nghỉ việc. Trong quá khứ, ông từng là trọng tài rất nổi tiếng tại Anh và cả châu Âu. Nếu hệ quả của sai sót này khiến Howard Webb mất việc, đó sẽ là cột mốc buồn đối với ông và Ban trọng tài Premier League.
Trước áp lực từ dư luận cũng như sự thiếu hụt nhân sự, PGMOL mới đây đã khởi động chiến dịch tuyển dụng trọng tài, đặc biệt là trọng tài VAR. Theo The Sun, PGMOL kêu gọi sự quan tâm đối với cả nam và nữ cho công việc này.
Yêu cầu của PGMOL đặc biệt nhấn mạnh cần những người có khả năng “giao tiếp và đưa ra quyết định rõ ràng khi phải chịu áp lực”, cùng với đó là “sự tập trung tuyệt đối” để xác định khi nào VAR cần can thiệp vào tình huống trên sân.
Đáng chú ý, công việc này được PGMOL hướng đến các ứng viên “chưa có hoặc ít kinh nghiệm” làm trọng tài. Thông báo này được đưa ra nhằm xoa dịu dư luận sau hàng loạt những sai sót thời gian gần đây của các trọng tài VAR.
Thực tế, trọng tài VAR dù không tốn nhiều thể lực những lại đối mặt với nhiều áp lực hơn so với trọng tài chính trực tiếp điều hành trận đấu.
Mike Dean, vị vua áo đen nổi tiếng người Anh đã phải dừng công việc trọng tài VAR chỉ sau một năm đảm nhiệm và chính thức giải nghệ vào cuối mùa giải 2021-2022. Ông cho biết, dù đã làm công việc trọng tài 21 năm nhưng bản thân gần như bất động mỗi khi ngồi vào ghế ở phòng VAR.
Kể từ khi được ra mắt và áp dụng trong các trận đấu vào năm 2016, các trọng tài VAR có lẽ chưa từng nhận nhiều chỉ trích đến thế. Mặc cho Premier League áp dụng VAR muộn hơn các giải đấu hàng đầu khác tại châu Âu nhưng công nghệ này vẫn bộc lộ rất nhiều hạn chế kể từ khi vận hành.
Jurgen Klopp từng yêu cầu tổ chức lại trận đấu giữa Liverpool và Tottenham tại vòng 7 khi sai sót của trọng tài VAR đã hủy bỏ bàn thắng của Luis Diaz vì lỗi việt vị. Thuyền trưởng Gary O'Neil của Wolverhampton cũng ra lời cáo buộc về những sai lầm ngớ ngẩn của VAR khiến đội bóng của ông mất điểm đáng tiếc.
Trong khi đó, Mikel Arteta nhấn mạnh những sai sót từ trọng tài VAR có thể khiến Premier League đánh mất vị thế giải đấu hấp dẫn nhất thế giới.
“Đây chẳng khác nào một sự sỉ nhục khi bàn thắng của Newcastle được công nhận. Tôi đã gắn bó với bóng đá Anh gần 20 năm, từ khi còn là một cầu thủ, giờ là công tác huấn luyện, nhưng chưa thấy sự việc nào đáng hổ thẹn như vậy. Sai sót này khiến Premier League không thể được coi là giải đấu hay nhất thế giới nữa”.
Không những vậy, các trọng tài cũng bị chỉ trích nặng nề về sự chậm trễ khi dừng trận đấu để xem lại các tình huống trên màn hình VAR. Điển hình là chiến thắng 4-1 của Chelsea trước Spurs tại vòng 11.
Trận đấu kết thúc sau 112 phút thi đấu cùng 2 tấm thẻ đỏ được rút ra và 5 bàn thắng bị từ chối. Theo PGMOL, các trọng tài mất nhiều thời gian hơn để đưa ra quyết định, bởi họ lo sợ sức ép dữ dội từ phía người hâm mộ nếu phạm phải sai lầm.
