Phân bón hữu cơ chỉ chiếm 10%
Theo chuyên gia nông nghiệp Văn Tiến Thanh, là một đất nước với 70% dân số sống tại các vùng nông thôn, Việt Nam hiện tại vẫn được coi là một đất nước nông nghiệp, do đó ngành phân bón đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của nền nông nghiệp. Hằng năm, Việt Nam tiêu thụ khoảng 12 triệu tấn phân bón các loại. Trong đó, phân bón hữu cơ (PBHC) chỉ chiếm tỉ lệ khoảng 10%. Việt Nam chỉ tự đáp ứng 1/3 nhu cầu, phần lớn sản phẩm phân bón được nhập khẩu tại các nước lân cận như Trung Quốc, từ các nước Đông - Nam Á, Hàn Quốc, Nga...
Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) - Bộ NNPTNT Hoàng Trung thẳng thắn nhìn nhận: Trong vòng 30 năm trở lại đây, người dân chủ yếu sử dụng phân bón vô cơ (PBVC) do áp lực thâm canh tăng năng suất và những tiện dụng như gọn nhẹ, tác động nhanh đến sinh trưởng của cây trồng. Tập quán, thói quen sử dụng PBHC truyền thống mai một dần do loại phân bón này cồng kềnh, tăng chi phí vận chuyển và tác dụng chậm. Tình trạng sử dụng mất cân đối nghiêm trọng giữa tỉ lệ sử dụng PBVC so với PBHC (91% vô cơ so với 9% hữu cơ). Số liệu thống kê cũng cho thấy, hiện nay, cả nước có 180 doanh nghiệp (DN) sản xuất PBHC, chiếm 24,5% trên tổng số 735 DN sản xuất phân bón đã được Bộ NNPTNT và Bộ Công Thương cấp phép. Với tổng công suất khoảng 2,5 triệu tấn/năm, sản xuất PBHC chỉ bằng 8,5% tổng công suất ngành phân bón trong nước và gần bằng 1/10 tổng công suất PBVC. Lượng PBHC sản xuất, nhập khẩu và sử dụng trong nước cũng chỉ bằng khoảng 1/19 lần so với PBVC cơ, tương đương 713 sản phẩm PBHC so với 13.423 sản phẩm PBVC.
Thay đổi cơ cấu ngành, đẩy mạnh sử dụng PBHC
Hiện nay, Việt Nam có thể sản xuất PBHC chất lượng cao, được các trang trại sản xuất theo hướng an toàn (VietGAP, GlobalGAP) chấp nhận, nhưng số sản phẩm PBHC sinh học và vi sinh sản xuất trong nước được chứng nhận quốc tế hiện rất ít. Ông Hoàng Trung nhấn mạnh, trên thế giới, sử dụng phân bón hữu cơ thay thế một phần PBHC đang là xu hướng tất yếu để phát triển nền nông nghiệp hiện đại, đặc biệt là từ sau thỏa thuận Paris năm 2015 về biến đổi khí hậu nhiều quốc gia đang thực hiện cắt giảm lượng khí nhà kính phát thải thông qua việc giảm thiểu sử dụng hóa chất, nguyên liệu hóa thạch và tăng cường sử dụng các nguồn nguyên liệu có khả năng tái tạo. Do vậy thị trường PBHC trên thế giới đang có xu hướng tăng trưởng mạnh, dự báo tăng trưởng lũy kế 6,5% năm giai đoạn 2018 - 2023. Một số quốc gia Châu Âu (Pháp, Đức, Tây Ban Nha) đã giảm 30% mức sử dụng hóa chất nông nghiệp đang tạo đà cho PBHC phát triển. Do vậy thời gian tới định hướng phát triển sản xuất, sử dụng PBHC trong nước cụ thể là: Nâng cao công suất sản xuất PBHC công nghiệp trong nước từ 2,5 triệu tấn/năm năm 2017 lên trên 3 triệu tấn/năm đến cuối năm nay (2018) và trên 3,5 triệu tấn/năm đến năm 2020. Trên 50% cơ sở sản xuất PBVC hiện nay sẽ tham gia sản xuất cả PBHC. Tỉ lệ PBHC đăng ký lưu hành tăng lên trên 10% cuối năm nay (2018) và đạt 15% đến năm 2020; 100% đất canh tác đang chỉ sử dụng PBVC hiện nay sẽ sử dụng phối hợp với cả PBHC sản xuất công nghiệp hoặc theo phương pháp truyền thống. “Tăng cường sử dụng PBHC cũng là xu hướng tất yếu để chúng ta phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ, nông nghiệp sạch và bền vững” - Cục trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh.
