Xác nhận có đóng BHXH để đấu thầu rồi… vứt Cty
Tại Long An, nhiều trường hợp như Cty Xây dựng MK ở huyện Bến Lức, đăng ký hoạt động và khai báo BHXH từ năm 2015, đến nay không đóng một đồng BHXH, BHYT nào cho công nhân; Cty Xây dựng Minh Dũng cũng đăng ký đóng BHXH từ đầu năm 2016, nhưng sau khi có giấy xác nhận tham gia BHXH cho nhân sự chủ chốt thì lập tức “vứt bỏ” Cty? Qua thống kê, BHXH Long An phát hiện hàng loạt DN xây dựng kiểu này.
Bà Phạm Thị Ánh Tuyết - Trưởng phòng thu BHXH tỉnh Long An - cho biết, BHXH Long An phát hiện rất nhiều bất thường tại một số Cty chuyên về xây dụng. Cụ thể, các Cty này sau khi được cấp giấy đăng ký kinh doanh đã vội vã đến cơ quan BHXH đề nghị tham gia BHXH cho một số lao động. Sau đó, các DN này yêu cầu cơ quan BHXH xác nhận bằng văn bản là Cty có tham gia cho những NLĐ này, với các yêu cầu về số sổ, quá trình tham gia, người được cấp sổ… Nhưng oái oăm là, sau khi nhận được xác nhận của cơ quan BHXH thì các DN này “lơ” luôn không đóng BHXH cho những NLĐ đã đăng ký. Tuy nhiên, theo bà Phạm Thị Ánh Tuyết, để từ chối xác nhận cho các trường hợp này là rất khó. Bởi DN có đăng ký tham gia BHXH cho NLĐ đàng hoàng, thậm chí, nhiều DN còn đóng 1-2 tháng để “làm tin”. Vì vậy, cơ quan BHXH không có lý do từ chối và bắt buộc phải xác nhận tình trạng DN có tham gia BHXH. Nhưng sau đó, DN không thực hiện đã ảnh hưởng đến những NLĐ đã đăng ký và công tác thu BHXH, BHYT theo quy định. Đáng nói, vì DN không đóng nên số nợ BHXH của NLĐ cứ bị “treo” như vậy năm này qua tháng khác mà không biết cho vào đâu.
Tại TPHCM, theo bà Tăng Thị Hường - Giám đốc BHXH quận 2 - ngoài việc các DN đăng ký tham gia BHXH rồi bỏ luôn, thì thời gian qua, có nhiều DN ngành xây dựng cũng đến cơ quan BHXH đề nghị xác nhận có tham gia BHXH cho NLĐ để Cty đấu thầu. Tuy nhiên, có nhiều DN khai báo không trung thực về số lao động có tham gia BHXH, nhiều lao động không có tên trong danh sách đóng BHXH của Cty cũng được kê khai. Chính vì vậy BHXH quận 2 đã phải đối chiếu, xác minh kỹ càng, đồng thời theo dõi quá trình tham gia của đơn vị để có cơ sở xác nhận chính xác.
Qua xác minh của phóng viên, rất nhiều trụ sở các Cty xây dựng chỉ là quán cà phê, quán nước, thậm chí là bãi đất trống. Hỏi những người xung quanh khu vực thì không ai biết “tung tích” của chủ DN cũng như sự tồn tại của Cty.
Cần cơ chế kiểm soát
Anh Nguyễn Tùng Long - một NLĐ từng làm việc tại Cty xây dựng Hùng Cường, TPHCM - cho biết, sau khi nghỉ việc ở đây, anh xin việc làm ở Cty mới. Nhưng phòng nhân sự qua rà soát đóng BHXH đã yêu cầu anh phải về Cty cũ chốt sổ BHXH vì anh có khai báo đóng ở đây gần 2 năm. Anh Long thắc mắc vì anh chỉ làm ở đây có 6 tháng mà sao lại khai báo đóng BHXH tới 2 năm? Anh quay về Cty cũ hỏi thì trụ sở biến thành quán cà phê, hỏi xung quanh thì được biết giám đốc Cty đã “vứt” Cty từ lâu để về quê... nuôi bò. Theo đại diện các cơ quan BHXH, nhiều DN xây dựng ngoài việc vội vã đăng ký tham gia BHXH “cấp tốc” cho NLĐ để đấu thầu còn xuất hiện tình trạng giả mạo, khai khống đóng BHXH để làm đẹp hồ sơ dự thầu của mình.
Liên quan đến vấn đề trên, BHXH tỉnh Bình Dương cũng đã từng phải tiến hành kiểm tra việc đấu thầu gói thầu của 1 trường đại học. Lý do là Chi nhánh Cty CP Xây dựng và Trang trí nội thất Phúc Tấn đã tự ý ban hành Công văn số 462/BHXH-CST của BHXH tỉnh Bình Dương về việc xác nhận quá trình tham gia BHXH của NLĐ nơi đây. Trong khi qua xem xét một số sổ BHXH do trường đại học cung cấp, cơ quan BHXH nhận thấy, các thông tin ghi trên sổ BHXH như số sổ, quá trình tham gia, người được cấp sổ là không thống nhất. Sau khi kiểm tra và nhận thấy những vấn đề sai sót trên, DN đã xin lỗi BHXH tỉnh Bình Dương và có văn bản xin nộp BHXH bổ sung cho NLĐ.
Theo Luật sư Nguyễn Nam (TPHCM), hồ sơ năng lực về nhân sự chủ chốt tham gia gói thầu (trong đó có việc tham gia BHXH) là yếu tố rất quan trọng để các chủ đầu tư xem xét, đánh giá đúng năng lực của các nhà thầu. Vì vậy, nhiều DN cố tình khai báo đóng BHXH cho có rồi sau đó “lơ” luôn trách nhiệm với NLĐ. Vấn đề này một phần bắt nguồn từ công tác hậu kiểm DN sau đăng ký kinh doanh. Nếu cơ quan quản lý cứ cho thành lập DN thoải mái mà không có giải pháp để theo dõi, giám sát hoạt động cũng như sự tồn tại của họ thì nguy cơ xuất hiện những “bãi rác” là những DN không hoạt động cũng không chấm dứt sẽ hiện hữu. Lúc đó, quyền lợi hợp pháp của những NLĐ được DN khai báo chỉ để phục vụ mục đích đấu thầu dự án nhưng không được đóng BHXH, BHYT, BHTN sẽ không có hướng giải quyết ổn thỏa và cứ thế mãi bị “treo”.
