Sau những trận mưa lớn gây ngập lụt khắp nơi, trời Sài Gòn bắt đầu hửng nắng. Trên đường vào trại tạm giam, tôi liên hệ xem người đại diện của doanh nghiệp và vợ bị can tôi nhận trách nhiệm bào chữa đã đến chưa. Nữ công chứng viên tính tình vui vẻ, cùng cán bộ giúp việc đã có mặt trước giờ hẹn gần nửa tiếng. Trại tạm giam nằm ở con đường ranh giới giữa hai quận trung tâm thành phố, nơi giam giữ nhiều nghi phạm trong những vụ án đình đám mấy chục năm qua. Nhiều cán bộ phụ trách và quản lý hồ sơ mà tôi quen biết nay đã nghỉ hưu, bây giờ đa phần là người mới, nhưng cung cách phục vụ tận tình và thuận tiện cho người đến liên hệ làm việc vẫn là sự khác biệt tại cơ sở giam giữ này của Bộ Công an. Nơi đây cũng lưu giữ nhiều kỷ niệm vui buồn trong quá trình hành nghề của tôi…
Do số người tham dự buổi chứng thực các hợp đồng uỷ quyền đông nên điều tra viên phải lấy thêm ghế và sắp xếp chỗ ngồi sao cho hợp lý. Vợ và người đại diện doanh nghiệp hồi hộp chờ ông vào, vì từ khi bị bắt đến nay, đây là buổi đầu tiên được gặp mặt. Trong lúc chờ đợi thủ tục xuất phạm, tôi miên man suy nghĩ về những gì đang diễn ra. Là người kết nối để xin phép thủ tục uỷ quyền tại Trại tạm giam, tôi cảm nhận được các cơ quan tiến hành tố tụng đã có bước chuyển rất lớn trong nhận thức và thực tế giải quyết những khó khăn của doanh nghiệp khi người đứng đầu bị vướng vào vòng lao lý. Phần nhiều các doanh nghiệp trong những trường hợp như thế này đi đến chỗ phá sản, thiệt hại về vật chất rất to lớn do các đơn hàng xuất khẩu bị ngưng trệ, thiết bị máy móc, dây chuyền chế biến hiện đại bị đắp chiếu. Nghiêm trọng hơn là công ăn việc làm của hàng ngàn người lao động bị ảnh hưởng, kéo theo đó là những hệ luỵ, bất ổn về mặt xã hội. Thông qua việc chấp thuận cho người bị bắt tạm giam được uỷ quyền cho người khác điều hành không chỉ tạo điều kiện cứu sống số phận của cả một doanh nghiệp, mà còn thể hiện bản chất nhân đạo, nét văn minh trong hoạt động tố tụng.
Vừa nhìn thấy ông bước vào phòng làm việc, vợ ông bật khóc. Khi đã yên vị, đôi mắt hai người nhìn nhau không nói được nên lời. Nữ công chứng viên ngồi bên cạnh chứng kiến hoàn cảnh này, vội quay mặt đi. Cả điều tra viên, cán bộ quản giáo cũng châm chước dành cho họ ít phút lắng đọng tình nghĩa vợ chồng trước khi tiến hành thủ tục. Sau khi để ông đọc kỹ lại nội dung và ký tên trên từng trang hợp đồng uỷ quyền, cơ quan điều tra cho phép ông dặn dò người sẽ thay mặt ông điều hành doanh nghiệp trong thời gian ông bị tạm giam về những công việc cần chú ý. Ông bảo, bộ phận trung tâm điều khiển tự động với thiết bị điện tử như trái tim của nhà máy, cần hết sức cẩn trọng, không để xảy ra chập điện hay cháy nổ. Khó khăn nhất bây giờ là xử lý hàng tồn kho, thanh toán tiền nguyên liệu cho các đối tác, duy trì được khả năng xuất khẩu trong điều kiện Mỹ áp thuế chống bán phá giá, đồng thời còn phải tìm kiếm nguồn thu để thanh toán các khoản nợ của ngân hàng. Chẳng còn ít tháng nữa là đến Tết âm lịch, làm sao lo được lương tháng thứ mười ba cho công nhân, chứ sản xuất mà đình trệ thì gia đình họ khổ lắm…
Nghe đến đây, người được uỷ quyền điều hành đứng bật dậy, ôm chầm lấy ông, hai bờ vai rung lên. Theo ông đã mười mấy năm, từ những ngày lăn lội trên những đầm nuôi tôm nước lợ vùng biển Cà Mau hay Gành Hào (Bạc Liêu), người đàn ông này hiểu nỗi vất vả của những người làm nghề chế biến thuỷ hải sản xuất khẩu, gian nan vô cùng. Lời dặn dò của ông như điểm trúng cảm xúc những ngày qua, khi người đứng đầu doanh nghiệp bị bắt, không khí trong nhà máy buồn như nhà có đám tang. Khi thủ tục chứng thực công chứng đã xong, Cơ quan điều tra cho phép ông nói đôi lời với vợ. Mặc dù biết vợ ông bị bệnh tim, nhưng không nén được cảm xúc, cả ông và vợ ông đều khóc, hai bàn tay quấn chặt lấy nhau không rời. Ông bảo ở trong này không phải lo gì hết, cán bộ trại tạm giam rất tử tế, chăm lo việc ăn uống và sinh hoạt, nên ông chỉ mong vợ và hai đứa con còn nhỏ ở nhà được bình an. “Bây giờ em là trụ cột gia đình thay anh, ráng giữ sức khoẻ để còn lo cho các con. Mỗi tháng ráng làm đơn gửi cơ quan điều tra xin thăm nuôi gặp mặt, đừng bỏ anh…”. Nghe lời dặn dò của chồng, vợ ông bật khóc thành tiếng, cán bộ trại giam phải động viên bình tĩnh. Nữ công chứng viên ngồi bên cạnh vội lấy tay lau nước mắt rơi lã chã trên mặt vợ ông…
Bất ngờ ông đứng dậy, xin phép điều tra viên và cán bộ trại tạm giam cho phép ông được ôm vợ một chút. Trước bao nhiêu ánh mắt xung quanh, vợ ông gục mặt vào vai chồng, bàn tay ông vuốt nhẹ lên mái tóc đã bắt đầu ngả màu vì lo lắng của vợ ông. Có cảm giác như ông đang cố truyền hơi ấm động viên bà vượt qua biến cố chưa từng có này. Không gian yên lặng đến lạ thường, tôi quay mặt nhìn ra cửa sổ, thấy ánh nắng bắt đầu sưởi ấm những lá xanh trong vườn cây bên ngoài, nghe rõ tiếng hót của con chim cu đâu đó vọng lại…
