Đìu hiu chợ truyền thống
Chợ Bà Chiểu (Quận Bình Thạnh) là một ngôi chợ nổi tiếng lâu đời tại TPHCM nhưng hiện giờ ở đây đang xảy ra một nghịch cảnh. Nhiều nơi trong ngôi chợ đang xuống cấp trầm trọng, bị bỏ hoang phế thành nơi giữ xe, kho chứa hàng. Các tiểu thương ở đây đã dọn hàng hóa ra vỉa hè, lòng lề đường để buôn bán vì bán trong chợ không cạnh tranh nổi với chợ tự phát. Vì vậy, những con đường xung quanh chợ Bà Chiểu như Bùi Hữu Nghĩa, Vũ Tùng, Diên Hồng, Ngô Nhân Tịnh đều bị biến thành chợ tự phát nhiều năm nay, hàng hoá chất đầy cả vỉa hè lẫn lòng lề đường. Đặc biệt là đường Bùi Hữu Nghĩa, lúc nào mặt đường cũng tràn ngập rác và nước thải hôi thối tràn lan.
Chị Minh Tâm, một tiểu thương bán ở chợ Bà Chiểu, cho biết, vào những năm 2000, chị đã phải bỏ ra rất nhiều tiền để sang sạp bán tạp hóa, gia vị ở chợ Bà Chiểu. Có những giai đoạn, khách đi chợ mua nườm nượp, bán không kịp thở. Thế nhưng, một vài năm gần đây, tình hình buôn bán ở chợ ngày càng chậm. Có những ngày, chị bán chỉ đủ tiền trang trải kinh phí hàng ngày, chứ không có dư nhiều như trước. Theo chị Minh Tâm, tâm lý đa số người dân TPHCM thích vào siêu thị mua hàng hơn, do mát mẻ, và các cửa hàng tiện lợi ở TP ngày càng "mọc" lên nhiều hơn. Ngoài ra, các khu vực có chợ tự phát cũng "mọc lên như nấm", người dân không phải gửi xe, chỉ cần tạt ngang vào mua hàng rồi đi.
Chợ tự phát tấp nập người mua
Tương tự, nhiều tiểu thương buôn bán ở sạp trong chợ Phạm Văn Hai (quận Tân Bình) ngồi “đuổi ruồi” hàng ngày vì chợ vắng khách, còn bên ngoài chợ tự phát thì người mua vẫn tấp nập, những lúc cao điểm gây nên tình trạng ùn ứ kẹt xe. Chị Nguyễn Thị Thanh, một tiểu thương kinh doanh mặt hàng ăn uống ở chợ Phạm Văn Hai, đã phải tạm ngưng kinh doanh và chờ sang sạp vì buôn bán quá ế ẩm. “Kham không nổi nữa nên tôi mới lâm vào tình trạng chờ sang sạp. Trong thời gian chờ đợi đó thì coi như là cả nhà thất nghiệp. Giờ tôi đang cân nhắc chọn chỗ nào kinh doanh tốt hơn, hoặc là tìm nghề gì mới có thể tiếp tục nuôi sống gia đình và lo cho con cái học hành. Đấy mới là vấn đề nan giải” - chị Thanh giải bày.
Những tiểu thương phải bỏ sạp, nghỉ kinh doanh trong các chợ truyền thống, không thể nghỉ dưỡng ở nhà mà không làm gì. Họ vẫn phải tiếp tục làm một việc gì đó để mưu sinh… Tất nhiên, nghề quen thuộc nhất đối với họ là buôn bán. Không vào chợ buôn bán thì ra vỉa hè, khá hơn thì thuê nhà mặt tiền để kinh doanh. Điều này có nghĩa, phần lớn họ đã và đang phải lấn chiếm lòng lề đường (ngay cả thuê nhà mặt tiền, họ cũng có thể lấn vỉa hè làm nơi để xe…) để làm nơi kinh doanh.
Một tiểu thương buôn bán lấn chiếm lòng lề đường bên ngoài chợ Phạm Văn Hai cho biết, chúng tôi không muốn kinh doanh trong điều kiện chạy trốn, luôn nơm nớp lo sợ khi lực lượng đô thị tới dẹp, phải ôm hàng bỏ chạy, bị tịch thu hàng hóa. Nhưng khi vào chợ lại buôn bán không được và không có nhiều tiền để thuê những sạp trong chợ nên đành đánh cược bán ở lề đường, chấp nhận trốn chạy.
Sở Công Thương TPHCM cho biết, thành phố đang có khoảng 240 chợ lớn nhỏ, gọi chung là chợ truyền thống, trong đó rất nhiều chợ đang lâm vào tình trạng xuống cấp. TPHCM hiện không có chủ trương phát triển thêm chợ, mà tăng cường các chương trình hỗ trợ chợ truyền thống phát triển, như tập trung tập huấn cho tiểu thương về các kỹ năng bán hàng, tăng cường kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm tại chợ.
Với xu hướng phát triển hiện đại như hiện nay, nhiều chuyên gia về kinh tế đánh giá, việc chợ truyền thống đang mất dần ưu thế trước các kênh phân phối khác là điều tất yếu. Với một không gian mua sắm mát mẻ, sạch sẽ, giá cả niêm yết công khai, rõ ràng, thì trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng tiện lợi sẽ luôn là nơi thu hút khách hàng. Song song đó, chợ tự phát "mọc" lên tràn lan, không tốn các loại thuế, phí, giá bán thấp, hàng hóa lại không rõ nguồn gốc, nên tiểu thương ở các chợ truyền thông buôn bán ế ẩm, khó khăn là điều dễ hiểu.
Dưới đây là một số hình ảnh PV ghi nhận được tại các chợ, tuyến đường:
 |
| Cảnh buôn bán ế ẩm tại chợ Tân Định, Q.1 |
 |
| Phía bên ngoài chợ Phạm Văn Hai, Q.Tân Bình luôn tấp nập người mua. |
 |
| Nhiều sạp kinh doanh bên trong chợ Phạm Văn Hai ế ẩm, nhiều tiểu thương phải đóng cửa và ra ngoài lề đường bán. |
 |
| Các tiểu thương chợ Bà Chiểu (quận Bình Thạnh) dọn hàng hóa ra vỉa hè, lòng lề đường để buôn bán vì bán trong chợ không cạnh tranh nổi với chợ tự phát |
 |
| Các tiểu thương chợ Bà Chiểu (quận Bình Thạnh) dọn hàng hóa ra vỉa hè, lòng lề đường để buôn bán vì bán trong chợ không cạnh tranh nổi với chợ tự phát. |
