Chuyện dọc đường: Ba Sướng viết giấy từ chồng

Ôi trời! Em từ chồng thì mắc mớ chi lại gọi báo cho anh biết? Chị im lặng một lúc trên điện thoại: “Từ nhỏ đến lớn em gặp không ít người lạ, nhưng anh là người đầu tiên để lại cho em danh thiếp có số điện thoại. Hôm nay đưa giấy từ chồng, em không biết nên buồn hay vui, muốn nói chi đó mà không biết nói với ai nên cầm máy bấm số anh…”.

Ba Sướng là nhân vật của tôi trong một thiên phóng sự về cuối Việt. Ba Sướng đẹp, đẹp kiểu ma mị, tái tê cho người đối diện. Vậy nên lúc nghe chị kể chuyện từ chồng, trong đầu tôi cứ lượn lờ ý nghĩ “những giai nhân tuyệt sắc trời sinh vốn có một trái tim tàn nhẫn”. Sau lại thấy nghĩ vậy hơi oan uổng cho Ba Sướng khi nhớ lại chuyện đời: “Em thứ 3 trong gia đình, ba mẹ đặt tên Sướng với hàm ý sung sướng nhưng từ nhỏ đến giờ chưa thấy sướng ngày nào mà chỉ đụng toàn chuyện tréo ngoe”. Sinh ra, lớn lên, đi học, thất học, không nghề nghiệp rồi “lấy chồng sớm làm gì”, rồi chồng làm ruộng vợ ở nhà chăm con quét nhà chợ búa… như bao cô gái khác ở vùng đất này.

Rồi một ngày làng bên mọc lên cái nhà máy và dán “cáo thị” tuyển công nhân. Chồng Ba Sướng đi xin tuyển nhưng người ta lắc đầu bảo chỉ nhận nữ không nhận nam vì lý do đàn ông xứ này có quá nhiều tiền sử về đánh nhau, trộm cướp... Thế là một sớm thức dậy, Ba Sướng rời nhà đi làm công nhân từ sáng tới tối mịt, còn anh chồng đành lòng thay chị đổi vai ở nhà dọn dẹp nhà cửa, chợ búa, đưa đón con đi học, cơm nước chờ vợ về… Ba Sướng bảo “lúc đầu thấy lạ lạ, kỳ kỳ, nhưng riết rồi thấy quen, thấy bình thường, kể cả những lần ổng ghen rồi đánh đập vì bỗng nhiên thấy em thơm, sạch, đẹp ra, điện thoại có tin nhắn và cuộc gọi nhiều hơn, rồi có khi về nhà muộn hơn lịch trình”.

Mới mấy tuần trước khi có cuộc điện thoại kể chuyện từ chồng, chúng tôi gặp nhau thì chị rấm rức bảo “em và nó đã ly thân gần nửa năm nay. Vì nhà chỉ có hai cái giường, một cho hai đứa nhỏ, một cho hai đứa lớn nên giờ em nằm giường, còn nó nằm đất”. Hỏi lý do ly thân? Ba Sướng hồn nhiên trả lời “tại nó ghen quá, tạo cớ đánh đập miết em chịu hổng nổi. Với lại em cũng bắt đầu thấy chán nó vì ai đời đàn ông gì mà suốt ngày say xỉn, hôi hám, lại còn không làm ra tiền. Lấy nhau có hai mặt con rồi, giờ em mới phát hiện ra là mình nhầm”.

Nhớ hôm ngồi “lai gai” với ông giáo sư già sống qua hai chế độ, tôi cứ tâm tư mãi về cảnh đời của những chị Ba Sướng, những chị Năm, chị Sáu… cùng cảnh ngộ trớ trêu không thể nào nhớ hết mà mình đã gặp trong những năm tháng ăn cơm giang hồ. Ông giáo sư già trầm ngâm một lúc rồi bảo “tánh nết của vùng đất này đã thay đổi đến mức không còn nhận ra bản nguyên kể từ khi nó bị giao lưu văn hóa với các vùng miền”. Và thật ra thì những phận đời như thảo dân Ba Sướng chỉ là “mảnh vỡ của những mảnh vỡ” như tên một cuốn tiểu thuyết về thời hậu chiến của nhà văn Vĩnh Quyền.

Họ, theo cách nào đó một hôm bỗng dưng phát hiện ra mình đã chọn nhầm về đủ thứ, kể cả việc sinh ra làm con cái ai đó nhưng lại không được những “cán cân” chú ý, không được cất lên tiếng nói của mình ở bất cứ diễn đàn nào ngoài việc lơ lửng bấm số cho một “tấm danh thiếp” mới quen. Hôm ấy tôi nói với Ba Sướng “chị nên thấy vui vì quyết định từ chồng dũng cảm để chọn lại thay vì ngập ngụa với nó cho đến hết cuộc đời…”.