Không thể chậm trễ phát triển nguồn nhân lực
Cách mạng 4.0 tưởng chừng như sẽ khiến người lao động mất việc làm, đặc biệt là những ngành máy móc có thể thay cơ bắp con người. Thực tế cho thấy, nguồn nhân lực lại đang trở thành “điểm nóng” và thị trường đang khan hiếm, nhất là nhân sự chất lượng cao.
Máy móc chưa thể thay thế con người
Ông Trần Anh Tuấn - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TPHCM (FALMI) - cho hay: Giai đoạn 2018 - 2025, tổng nhu cầu nhân lực của nền kinh tế TPHCM tăng lên 31,60% và từ mức 4,4 triệu năm 2018 lên khoảng 5,8 triệu người vào năm 2025. Giai đoạn 2025 - 2030, tổng nhu cầu nhân lực tăng 44,14%, ở mức trên 8 triệu lao động.
Cty CP Cơ khí Xây dựng Thương mại Đại Dũng (huyện Bình Chánh, TPHCM) được thành lập từ năm 1995, 100% vốn trong nước. Bắt đầu từ một Cty cơ khí nhỏ, đến nay, Cty phát triển với hơn 2.500 lao động, chuyên về sản xuất, lắp ráp, thi công nhà xưởng, nhà máy nhiệt điện, nhà cao tầng, sân bay, công trình công nghiệp nặng. Ông Trịnh Tiến Dũng - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Cty Đại Dũng - nói: “Cty phát triển, đòi hỏi nguồn nhân lực cũng phải phát triển; khách hàng khi ký kết hợp đồng với Cty, ngoài yêu cầu về nguồn nguyên liệu, máy móc thiết bị, quy trình công nghệ, tiêu chuẩn kỹ thuật, họ còn yêu cầu về tay nghề của người lao động. Nếu tay nghề của người lao động không đạt yêu cầu theo tiêu chuẩn quốc tế, khách hàng sẽ hủy đơn hàng” - ông Dũng chia sẻ.
Trong ngành cơ khí, chất lượng đường hàn, mối hàn rất quan trọng; tại Cty Đại Dũng, Ban Giám đốc đã đầu tư máy móc hiện đại như rôbốt tự động cắt, hàn. Sự tiến bộ của khoa học, máy móc hiện đại làm tăng năng suất lao động, tiết kiệm nguyên vật liệu; tuy nhiên, có những công đoạn máy móc chưa thể thay thế được con người, ví dụ như các đường hàn, mối hàn uốn lượn. Để đào tạo đội ngũ thợ lành nghề, Cty thuê các chuyên gia nước ngoài về làm việc và đào tạo cho thợ. Sau đó, Cty sẽ mời các Viện, các Cty tư vấn của Nhật về tổ chức thi và cấp chứng chỉ theo tiêu chuẩn của Nhật. Đến nay, tại Cty Đại Dũng, 50% số thợ có thể tự tin đi làm việc ở các công trình quốc tế; các công trình của Cty ở nước ngoài đều do đội ngũ nhân sự của doanh nghiệp trực tiếp thực hiện.
Cần những chính sách ưu đãi
Theo ông Nguyễn Xuân Sơn - Trưởng phòng Dịch vụ khoán việc và cho thuê lại lao động (ManpowerGroup Việt Nam) - khả năng quay trở lại thị trường lao động của lực lượng lao động bị “nhỡ tàu 4.0” bị hạn chế. Theo đánh giá của ManpowerGroup Việt Nam, ngay cả đối với các doanh nghiệp có tính trách nhiệm cộng đồng cao, họ vẫn luôn phải đặt mục tiêu kinh doanh lên trên, sau đó mới đến trách nhiệm với cộng đồng. Chính vì vậy, bài toán tối ưu hóa chi phí, tăng năng suất và đảm bảo doanh nghiệp hoạt động liên tục, ít chịu chi phối về mặt nhân lực vẫn đang là 1 bài toán khó. Vì vậy, doanh nghiệp phải rất cân đối việc đảm bảo lợi nhuận và tiếp nhận lực lượng bị “nhỡ tàu” này. Họ cần có những chính sách ưu đãi từ nhà nước để có thể cân nhắc và mở rộng phạm vi hoạt động, ngành nghề tại những khu vực dư thừa lực lượng lao động này.
Những doanh nghiệp “trung gian” như Manpower có thể là cầu nối giữa doanh nghiệp, cơ quan Chính phủ có liên quan và lực lượng lao động để giải đáp bài toán này. Từ việc xác định số lượng và vị trí của lực lượng lao động, các Cty trung gian có thể tiếp cận doanh nghiệp và tìm hiểu nhu cầu hay vướng mắc của họ nếu tiếp nhận lực lượng lao động này, bao gồm chi phí đào tạo, năng lực sản xuất, khả năng thích nghi, số lượng cần thiết. Sau khi có đầy đủ thông tin, Cty trung gian có thể lên các dự thảo về lực lượng lao động, kế hoạch đào tạo, các kiến nghị ưu đãi của doanh nghiệp với Chính phủ khi tiếp nhận lực lượng lao động này. Khi có nhiều doanh nghiệp tham gia dự án này, tiếng nói của các doanh nghiệp sẽ mạnh hơn và số lượng nhân công có cơ hội tìm được việc sẽ cao hơn.
