Những người chú trọng vào các chế độ ăn uống lành mạnh - bao gồm việc ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ quả và các loại đậu - sẽ giúp giảm nguy cơ tử vong do ung thư, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp và thoái hoá thần kinh.
Kết quả của nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí JAMA Internal Medicine.
Tiến sĩ David Katz, chuyên gia về y học lối sống, người không tham gia nghiên cứu, cho biết có rất nhiều cách để ăn uống lành mạnh và tốt cho sức khoẻ.
Theo Tiến sĩ Frank Hu, nhà dịch tễ học, trưởng khoa Dinh dưỡng trường Y của Đại học Harvard (Mỹ), nhiều người thường cảm thấy nhàm chán với một chế độ ăn lặp đi lặp lại, vì thế đây là một tin tốt.
Đó là cơ hội để linh hoạt trong việc thiết lập chế độ ăn lành mạnh cho riêng mình, có thể điều chỉnh dựa trên sở thích ăn uống, tình trạng sức khoẻ và văn hoá của mỗi người.
“Nếu bạn đang tập trung vào chế độ ăn Địa Trung Hải và sau vài tháng, bạn muốn thử một phương pháp ăn mới mẻ hơn, bạn có thể chuyển sang chế độ ăn kiêng DASH (chế độ ăn kiêng ngăn ngừa bệnh huyết áp) hoặc chế độ ăn chay bán phần. Hoặc bạn có thể tham khảo phương pháp ăn của Mỹ và xây dựng chế độ ăn lành mạnh cho bản thân” - tiến sĩ Hu nói.
Nghiên cứu kéo dài 36 năm
Để thực hiện nghiên cứu, các nhà khoa học đã theo dõi thói quen ăn uống của 75.000 phụ nữ và 44.000 nam giới trong hơn 36 năm. Không tình nguyện viên nào mắc bệnh tim mạch hoặc có thói quen hút thuốc ở thời điểm bắt đầu cuộc thử nghiệm. Tất cả được yêu cầu điền vào khảo sát về chế độ ăn uống 4 năm một lần.
Tiến sĩ Hu và các đồng nghiệp sau đó tiến hành chấm điểm tình nguyện viên và đánh giá sự nghiêm ngặt với bốn mô hình ăn uống phù hợp mà họ tuân theo.
Chế độ ăn lành mạnh nhất thuộc về chế độ ăn Địa Trung Hải, những người áp dụng chế độ này chủ yếu sử dụng trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, dầu cá và nhiều ô liu.
“Mô hình ăn kiêng này phần lớn tập trung vào các chất béo lành mạnh, đặc biệt là chất béo không bão hòa đơn, thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật và sử dụng rượu vừa phải” - tiến sĩ Hu nói.
Xếp thứ hai là chế độ ăn dựa trên thực vật, tập trung vào việc ăn nhiều sản phẩm thực vật hơn, ít rượu và hầu như không sử dụng thực phẩm từ động vật.
Tiến sĩ Hu nói, phương pháp ăn này thậm chí còn không khuyến khích lựa chọn những thực phẩm lành mạnh như cá, chế phẩm sữa hoặc những sản phẩm từ khoai tây.
Tiến sĩ Hu cho biết, Chỉ số Ăn uống Lành mạnh (HEI) sẽ theo dõi quá trình tuân thủ các nguyên tắc cơ bản về dinh dưỡng của Mỹ đối với tình nguyện viên, tập trung vào các thực phẩm lành mạnh có nguồn gốc từ thực vật, hạn chế thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, không sử dụng đường hay các chất béo không tốt cho sức khoẻ.
Ngoài ra, Chỉ số Ăn uống Lành mạnh Thay thế (AHEI) được thực hiện tại Harvard và tận dụng “bằng chứng tốt nhất” để tìm ra những loại thực phẩm và chất dinh dưỡng có liên kết chặt chẽ đến việc giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.
Ông Hu nói thêm: “Chúng tôi đã tính đến kỹ càng các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt và giảm tiêu thụ thịt đỏ, thịt chế biến sẵn cũng như đồ uống có đường, còn rượu sẽ cho phép tiêu thụ ở mức độ vừa phải”.
Kết quả của nghiên cứu
Nghiên cứu cho thấy, các chế độ ăn hầu hết đều cải thiện sức khoẻ của tình nguyện viên, giảm 6-13% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch, 7-18% nguy cơ tử vong do bệnh ung thư và gần 7% nguy cơ tử vong do bệnh thoái hoá thần kinh, chẳng hạn như chứng sa sút trí tuệ.
Mức giảm nguy cơ tử vong do bệnh đường hô hấp là lớn hơn nhiều, từ khoảng 35% đến 46%.
Từ nghiên cứu, tiến sĩ Hu nhận định: “Chưa bao giờ là quá muộn để bắt đầu chế độ ăn uống lành mạnh và thói quen này có lợi ích đáng kể trong việc giảm tỉ lệ tử vong sớm do nhiều nguyên nhân”.
“Mọi người cũng có nhiều sự linh hoạt trong việc lựa chọn và tạo ra mô hình ăn uống lành mạnh của riêng mình. Nhưng nguyên tắc chung như ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật, giảm khẩu phần thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, không ăn thực phẩm chứa nhiều đường… nên được chú trọng trong bất kể phương pháp ăn kiêng nào”.
