Trình bày báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, dự thảo thiết kế 2 phương án: xem xét, giải quyết tại toà (phương án 1) và thu thuế thu nhập cá nhân (phương án 2). Uỷ ban Tư pháp và Cơ quan trình dự án đề nghị lựa chọn phương án 1.
Theo phương án này, đối với tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc, Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập chuyển Kết luận xác minh và các tài liệu có liên quan để yêu cầu Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định về tính hợp lý của việc giải trình.
Tòa án ra quyết định thu hồi tài sản, thu nhập tăng thêm nếu người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc hoặc bác yêu cầu của Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập trong trường hợp người có nghĩa vụ kê khai đã giải trình hợp lý về nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm.
Cho ý kiến về vấn đề này, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc nghiêng về phương án 1 nhưng bày tỏ băn khoăn về tính khả thi, nhất là khả năng của cơ quan kiểm soát tài sản vì các cơ quan đều kiêm nhiệm.
Ông Nguyễn Hạnh Phúc cho hay: Người Việt Nam có cái tình, cái lý nên việc cấp dưới chuyển yêu cầu đưa cấp trên ra toà xử lý về tài sản thì chắc là khó. Ví dụ Ban Công tác đại biểu kiểm soát tài sản, thu nhập của các Uỷ viên thường vụ Quốc hội thì không biết anh Tý (Trưởng Ban Trần Văn Tuý–PV) có ký chuyển không? Thực tế cuộc sống nó thế! Phương án xem xét tại toà là hay rồi nhưng có khả thi không lại là một chuyện.
Còn Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến thì cho rằng nếu không làm rõ được thế nào là “giải trình hợp lý” hay “giải trình không hợp lý” thì có đưa nhau ra toà thì có khi... cãi nhau trước toà vì “tài sản của cán bộ hình thành từ nhiều nguồn, đa dạng và phong phú, thậm chí nhạy cảm”.
Ông Chiến cũng cho rằng cần đánh giá tác động toàn diện. Cơ quan kiểm soát tài sản họ có làm được không, có gì vướng mắc? Toà quyết thu hồi tài sản đó hay không thì có làm được không?
Trước băn khoăn trên, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, trong xử lý tài sản, thu nhập không rõ nguồn gốc thì quan điểm của Đảng không phân biệt vị thế và chức vụ quyền hạn. Luật giao cơ quan nào đứng ra khởi kiện thì đơn vị ấy phải làm.
Về ý kiến lo lắng toà án quá tải, bà Nga nêu quan điểm cho rằng vì nhiệm vụ thì trong một số trường hợp phải bố trí thêm người. Nói quá tải mà không làm thì không đúng.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, với tài sản do tham nhũng mà có thì miễn bàn vì luật hiện hành đã có quy định. Riêng với tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai không giải thích hợp lý về nguồn gốc thì đến nay pháp chưa có quy định nào để xử lý, trong khi đó không loại trừ những loại tài sản này là bất hợp pháp. Chính vì vậy, dự luật đã được xem xét, bàn thảo thận trọng đến 3 kỳ họp. Quyết tâm chính trị của chúng ta là phải minh bạch thu nhập, tài sản để phòng, chống tham nhũng.
