Có thể nói, bất cứ quận, huyện nào ở TPHCM cũng có chợ tự phát. Làm thế nào để không còn chợ tự phát sẽ là vấn đề hầu như chưa có giải pháp “tối ưu” khi cơ quan chức năng phải hài hòa giữa đời sống dân sinh và tái lập trật tự vỉa hè, tạo nét mỹ quan, an toàn giao thông. Theo đó, phải dẹp chợ tự phát, vì mục tiêu thành phố sạch đẹp, văn minh, tiến bộ và vì sự an toàn, hạnh phúc của mọi người.
Bàn về cách dẹp chợ tự phát trước đây, tâm lý chung của người dân là cách xử lý của chính quyền địa phương vẫn còn “nương tay”, giải quyết vấn đề chiếu lệ, chưa rốt ráo, chưa tới nơi tới chốn vì nhiều lý do.
Về mặt chính quyền thì dù biết chợ tự phát là có những điều vi phạm luật pháp, làm mất vẽ mỹ quan khu phố, đường phố và nhiều hệ lụy không mong muốn khác... nhưng chính quyền địa phương chưa mạnh tay vì đời sống dân sinh của một bộ phận người nghèo trong xã hội.
Việc dẹp chợ tự phát cũng đã có nơi, chính quyền địa phương quyết tâm thực hiện, nhưng rồi cứ như việc “bắt cóc bỏ dĩa”, dẹp chỗ này mọc lên chỗ khác, dẹp chưa xong chợ này đã mọc thêm nhiều chợ khác, hoặc dẹp xong thì ít lâu sau tiếp tục mọc lại…..
Thành phố Hồ Chí Minh đã có Chỉ thị 26/2014CT-UBND, chỉ đạo các quận - huyện đến cuối năm 2015 phải giải tỏa xong các chợ tự phát trên địa bàn, đồng thời giải tán ngay các điểm họp chợ lấn chiếm lòng lề đường mới phát sinh. Nhưng thực tế cho đến nay, theo thống kê chưa chính thức, đang có đến hàng trăm chợ tự phát qui mô lớn nhỏ rải rác khắp các quận, huyện vẫn tồn tại.
Thiết nghĩ, việc dẹp chợ tự phát tuy khó, nhưng không phải không có giải pháp. Vấn đề là phải làm thế nào cho đúng với luật pháp và hợp với lòng dân.
Trước hết, chợ tự phát trước khi hình thành nó chỉ là một vài quầy nho nhỏ rau củ quả, thịt cá, áo quần, vật dụng sinh hoạt gia đình…. rồi phát triển dần. Chính quyền cơ sở quản lý địa bàn sẽ nhận ra ngay sự xuất hiện của chợ tự phát, nếu cán bộ quản lý địa bàn kịp thời vận động một vài cá nhân lấn chiếm, trả lại sự thông thoáng hành lang, đường phố thì mọi việc diễn ra không phải là khó. Còn nếu để chợ tự phát đã hình thành rồi thì vấn đề sẽ trở nên phức tạp. Việc xử lý lúc này phải có những giải pháp phù hợp.
Nếu là cư dân nghèo tại địa phương có trái xoài, trái ổi vườn nhà hay con tôm, con cá họ đánh bắt được thì vận động họ vào chợ chính quy, có chỗ buôn bán chính thức. Tất nhiên, những đối tượng này không thể có đủ tiền thuê sạp, tiền thuế và các loại chi phí khác khi vào chợ… Khó khăn này chính quyền cơ sở không thể nói là không có biện pháp khi chưa vận động sự hỗ trợ tài chính từ cá nhân, tổ chức, nhất là các đoàn thể trực thuộc chính quyền như Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Chữ thập đỏ…..
Cũng có những trường hợp chính người có nhà tại chợ tự phát cho thuê mặt bằng hoặc khi thấy người khác ăn nên làm ra nên mở quầy ăn theo. Đối tượng này thì chính quyền cơ sở rất dễ xử lý, nếu họ có nguyện vọng buôn bán thì giúp đỡ mọi thủ tục cần thiết để họ có nơi có chỗ ở chợ chính quy. Khi đã giải quyết được hai đối tượng trên thì việc vận động đối tượng “chạy chợ” từ nơi khác tới để buôn bán ở chợ tự phát sẽ không còn khó khăn nữa.
Riêng đối với những tuyến đường, khu vực hoặc những dãy phố sầm uất có lịch sử hình thành chợ tự phát lâu đời cũng nên xem xét cặn kẽ nhiều mặt: Kinh tế, an toàn giao thông, quốc phòng an ninh, văn hoá, truyền thống…. mà chính quyền cơ sở mạnh dạn có kế hoạch xây hẳn một ngôi chợ chính quy.
Không cần phải phải viện dẫn thật nhiều lý do không cần thiết ở đằng sau sự hình thành và tồn tại chợ tự phát để làm rối các giải pháp, biện pháp dẹp chợ tự phát. Vấn đề cốt lõi trong việc dẹp chợ tự phát được hay không phần lớn là ở chính quyền cơ sở có xem đây là một công tác thường xuyên, có quyết tâm hay không.
Dẹp chợ tự phát, trả lại vỉa hè cho người đi bộ không phải là không thể!
